Overprikkeling stoppen? Dit is waarom het een voorbode van burn-out kan zijn, en zo ga je met overprikkeling om

door | apr 21, 2020 | BoFit Burn-out Blog | 2 reacties


Overprikkeling. 
Zodra je wekker gaat, word je geconfronteerd met prikkels. Op je telefoon zie je meldingen van e-mails en notificaties van apps of nieuwsmeldingen. Bij het ontbijt ontvang je prikkels van eventuele huisgenoten en zodra je de deur uitstapt word je geconfronteerd met het verkeer op de weg, de radio in de auto, reclameborden langs de weg, collega’s op het werk etc. Kortom: er komt een hoop informatie op je af in je dagelijkse leven. De meeste mensen kunnen dat prima filteren tot een behapbare hoeveelheid. Maar dat is voor de een van nature makkelijker dan voor de ander. Daarbij kun je, als je energie opraakt, gevoeliger worden voor prikkels van buitenaf. Hier lees je wat overprikkeling precies betekent en hoe het een voorbode kan zijn van burn-out.

  

Allereerst: wat zijn prikkels?

Prikkels zijn impulsen die de buitenwereld op je afstuurt. Eigenlijk is alles wat je met je zintuigen waarneemt een mogelijke prikkeling. Denk dus aan mensen, luid verkeer, ping’s van je telefoon, maar ook muziek. Daarnaast is alles wat je ziet en ruikt net zo goed een prikkel. Tot slot hoort wat je voelt ook bij je zintuigen. Van warmte kun je dus overprikkeld raken en ook van emoties van anderen.

Overprikkeling en je filter

Ieder mens wordt geboren met een zogenaamd ‘filter’. Dat filter zorgt ervoor dat niet alles op dezelfde manier bij je binnenkomt. Stel je voor: het is lekker weer en je zit buiten in de tuin terwijl je een gesprek voert met je partner. De buurman is zijn heg aan het snoeien en de buurvrouw stapt net in de auto voor een boodschap. Er zijn allerlei prikkels die op dat moment op je afkomen: je voelt de zon op je huid branden, hoort vogels fluiten, de woorden van je partner komen binnen, de heggenschaar hoor je takken afknippen, en je hoort de buurvrouw die de deur van de auto opent, dichtdoet en de auto start. Als dat allemaal evenredig bij jou binnen zou komen, zou je waarschijnlijk niet in staat zijn om iets zinnigs terug te zeggen tegen je partner.

 Je filter zorgt ervoor dat je het moment in de tuin deels filtert. De zon voelt als een prettige warmte, je bent je niet bewust van het gefluit van de vogels en de heggenschaar hoor je na een paar knippen niet meer. Terwijl je het gesprek met je partner voert hoor je hoogstens in de verte een autodeur slaan en een motor die start. Maar het leidt je niet van je gesprek af.

Jongeman zit overprikkeld tegen muur

Acute overprikkeling

Er zijn situaties waarin je acuut overprikkelt raakt. Misschien heb je dat op straat weleens gehad, als er een motor langskomt die flink optrekt en jij net een telefoongesprek voert. Even kun je niets anders dan (geïrriteerd) naar de motor kijken. Je gesprek stoïcijns voortzetten lukt bijna niet, al is het maar omdat je de ander nauwelijks nog verstaat. Dit kun je zien als een voorbeeld van acute overprikkeling.

 

Symptomen van overprikkeling

Maar overprikkeling kan zich ook opbouwen. Als je lichaam overprikkeld raakt, moet het herstellen. Als je gedurende langere tijd niet of te weinig kunt opladen ga je steeds meer symptomen van overprikkeling vertonen. Denk aan: (spannings)hoofdpijn, een druk en wazig gevoel in je hoofd, moeilijk kunnen concentreren op een gesprek of simpele taak. Maar ook emotionele uitingen als huilerig of schrikachtig zijn. Je kunt ontzettend moe zijn, of juist hyperactief.

 

Overprikkeling en HSP

Van te veel overprikkeling raak je dus gestrest. Maar voor de meeste mensen is dit een tijdelijke situatie. Voor hoog sensitieve personen (HSP) is overprikkeling aan de orde van de dag. Doordat zij een gevoeliger zenuwstelsel hebben dan het gros van de mensen, hebben zij hier altijd mee te maken. Zij moeten leren om met overprikkeling in hun leven om te gaan. Dat is voor veel hsp’ers een uitdaging want naar de supermarkt gaan kan al een opgave zijn. Daarom is het ook niet gek dat een hsp’er meer kans heeft om gestrest en burn-out te raken.

Lees meer over HSP: 13 redenen waarom eern hsp eerder burn-out is.

In onderstaande video laten zes BN’er zien hoe hooggevoeligheid en overprikkeling hun leven beïnvloedt.

 

Overprikkeld zijn en burn-out

Het filter dat ons voor te veel prikkels beschermd, is niet bij iedereen even ‘dik’. De een is daarom van nature gevoeliger voor wat er om zich heen gebeurt dan de ander. Als je filter wat dunner is, zul je dus eerder afgeleid raken door iets. Maar overprikkeling kan ook een teken zijn van burn-out. Net als overprikkeld raken bouwt een burn-out zich op. Als er te weinig herstelmomenten zijn raak je steeds verder overprikkeld en kun je uiteindelijk burn-out raken.

Het burn-outverhaal van Hugo 

Zo raakte ook Hugo burn-out. Hij wilde er zo graag voor anderen zijn dat hij zichzelf voorbijliep: “De eerste tijd was ik overprikkeld. Ik was lichamelijk erg moe, maar geestelijk was het nog moeilijker. Ook al was ik zelf op, ik bleef de drive houden om mensen te helpen die niet lekker in hun vel zaten. Daarom hebben we er met mijn BoFit-coach samen eerst voor gezorgd dat er een situatie ontstond waarin ik kon herstellen. Ik zorgde voor voldoende tijd voor mezelf en ging aan mijn conditie werken. Ik merkte dat mijn hoofd leger werd door het bewegen en hardlopen in de natuur.”

Lees hier het volledige burn-outverhaal van Hugo.

 

Omgaan met overprikkeling

Zoals het verhaal van Hugo beschrijft is het bij overprikkeling belangrijk jezelf voorop te stellen. Vaak zijn mensen die overprikkeld raken erg empathisch en begaan met anderen. Omdat je je goed kunt verplaatsen in een ander ben je geneigd om je aan te passen. Maar als je je eigen behoeftes en grenzen niet kent en de behoeftes van anderen voorop zet, houd je niet genoeg energie over. Niet voor de ander en ook niet voor jezelf. Luister dus goed naar je lichaam. Ben je moe, snel geïrriteerd, heb je veel hoofdpijn of merk je dat je je moeilijk kunt focussen? Dan vertelt je lijf je dat je moet opladen. Dit kan door te slapen, maar ook door iets te doen waardoor jij ontspant. Voor Hugo is dit hardlopen in de natuur, voor jou kan dat iets anders zijn. Zoek uit waarvan jij oplaadt en pas dat toe als je signalen van overprikkeling bemerkt bij jezelf.

Lees ook: Grenzen stellen, hoe doe je dat

Lachende vrouw - kiezen voor jezelf

Bewust kiezen voor jezelf

Je omgeving prikkelvrij maken kan bijna niet omdat je niet overal invloed op hebt. Als je gevoelig bent voor prikkels kun je wel bewust keuzes maken in wat je wel en niet doet. Als je thuis bent kun je bijvoorbeeld je telefoon uitzetten. En als je ervoor kiest om naar een feestje te gaan, bouw dan de volgende dag genoeg tijd in om daarvan weer op te laden.

Tot slot nog een simpel trucje om je lichaam sneller rustig te krijgen als je overprikkeld bent. Adem in en tel tot vier, pauzeer kort en laat je uitademing acht tellen duren. Door dat een paar keer te herhalen zul je merken dat je rustiger wordt.

 

Denk jij dat je burn-out bent? Download de complete burn-outgids:

Hoe weet je of je burn-out bent? Lees er alles over en ontdek het zelf

 

Hulp bij overprikkeling

Blijf je last houden van klachten en heb je het gevoel dat dit komt doordat je tegen een burn-out aanzit? Wij hebben een preventief of curatief burn-outprogramma dat je helpt te herstellen van stressklachten en burn-out. Wil jij je ook beter gaan voelen en weer meer energie krijgen?

Neem contact met ons op voor de brochure, de tarieven en een gratis kennismaking bij jou in de buurt.

 

 

 

Bronnen:

Hersenletsel-uitleg.nl

www.happinez.nl | Dorien Vrieling

 

 

 

 

Nieuwsbrief: De Burn-out Update

 Wekelijks burn-outnieuws in je postvakje!

Hoe leef je een gezond leven zonder stress- en burn-outklachten? Met blogs, nieuws, podcasts en burn-outverhalen uit de praktijk! Lees en leer hoe je met stress, werkdruk, fysieke en psychische klachten om moet gaan om het optimale uit jezelf te halen. Iedere maandag krijg je de Burn-out Update in je postvakje om jou helemaal op de hoogte te houden. Daar word je dus alleen maar beter van.

Q

logo Bofit burn-out specialist van Nederland

Ja, ik wil ook de BoFit Burn-out Update ontvangen!

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Meer burn-out blogs:

foto bo bogaard

Het einde nadert

Mijn vader en moeder zijn 88 jaar, wonen nog gelukkig samen en hebben de ziekte van Parkinson en Alzheimer. Met een beetje hulp van de zonen en minimale thuiszorg zijn zij een voorbeeld van hoe het op hoge leeftijd ook nog kan. Ik bezoek mijn ouders...

Man kijkt moe in de camera

Extreme vermoeidheid, 8 oorzaken en 4 tips

Extreem vermoeid? Hoe vaak beantwoord je de vraag hoe het met je gaat met ‘druk’ en ‘moe’? Het zijn termen die aan de huidige maatschappij kleven. Veel mensen zijn moe, en als deze extreme vermoeidheid je functioneren gaat beperken is dat heel vervelend. Daarom...

foto bo bogaard

Tweedeling

Er komen elke week veel aanmeldingen binnen bij BoFit. Allemaal mensen die gemotiveerd zijn om te herstellen van hun burn-out, hun angst- en paniekaanvallen of andere stressgerelateerde klachten zoals vermoeidheid, slapeloosheid en depressieve...