Hoe vaak beantwoord je de vraag hoe het met je gaat met ‘druk’ en ‘moe’? Het zijn termen die aan de huidige maatschappij kleven. Veel mensen zijn moe, en als de vermoeidheid je functioneren gaat beperken is dat heel vervelend. Daarom lees je hier alles over vermoeidheid en de symptomen ervan. Ook vind je uit hoe vermoeidheid verband houdt met stress en burn-out.

Wat is vermoeidheid?

Moe zijn is niet altijd vervelend. Dit herken je vast wel: als je een dag veel in de buitenlucht bent geweest voor een mooie wandeling of fietstocht, zit je ’s avonds waarschijnlijk lekker rozig op de bank. Die vermoeidheid geeft je dan een fijn en voldaan gevoel. Je hebt je ingespannen, hebt frisse lucht opgesnoven en nu is je lichaam moe en ontspannen.

Je kunt ook moe zijn en tegelijkertijd de spanning door je lichaam voelen stromen. Dit is vaak het geval als je je ergens zorgen over maakt of angstig voor bent, of last hebt van stress. De emoties putten je uit, maar je bent tegelijkertijd zo alert dat je je niet kunt ontspannen als je wilt slapen. Of je bent zo vermoeid dat je eigenlijk op elk moment van de dag zou willen slapen. Tot slot heb je momenten waarop de vermoeidheid plotseling opkomt. Kortom, vermoeidheid kan zich op verschillende manieren uiten. We gaan verderop in de tekst in op de mogelijke oorzaken van vermoeidheid.

Symptomen vermoeidheid

Herken je dat als je moe bent soms flarden van een gesprek langs je heen gaan? Alsof je hersenen tijdelijk in watten veranderd zijn. Het lukt je niet meer om te focussen en je hebt het gevoel alsof je delen van een gesprek mist. Of misschien herken je wel dat als je erg moe bent, je coördinatie minder wordt. Je stoot je steeds, struikelt over je eigen voeten, en laat van alles uit je handen vallen. Waar je vervolgens weer geïrriteerd over raakt. Je raadt het al: dit zijn allemaal symptomen van vermoeidheid. Ook hoofdpijn, duizeligheid en zin hebben om een potje te huilen horen erbij. Je hebt het gevoel dat je van alles moet, omdat je eigenlijk nergens zin in hebt. Tot overmaat van ramp vertelt je omgeving je steeds dat je er zo bleek uitziet en donkere kringen onder je ogen hebt. Dat je moe bent, is dus wel duidelijk. Maar hoe ontstaat die moeheid nou precies?

Oorzaken vermoeidheid

Moe zijn is een vaak gehoorde klacht en daarom is de oorzaak soms wat lastiger te achterhalen. Dat ouders met een pasgeboren baby op hun tandvlees lopen is goed te verklaren. Ze maken in korte tijd ingrijpende veranderingen mee en slapen erg weinig. Maar vaak is de reden van de vermoeidheid wat minder duidelijk. Er kunnen uiteenlopende redenen zijn die we hieronder uitgebreid beschrijven. De oorzaak van de vermoeidheid kan psychisch of lichamelijk zijn, of een combinatie van beide.

1. Eten en drinken

Misschien sta je er niet altijd bij stil, maar wat je ‘in je lichaam stopt’ heeft een uitwerking op je energieniveau. Dus alles wat je eet of drinkt of op een andere manier tot je neemt, bepaalt hoe je je voelt. Na het drinken van een paar wijntjes kun je je misschien tijdelijk beter voelen, maar je slaapt er uiteindelijk minder goed van. Ja, je valt er snel door in slaap, maar de kwaliteit van je slaap is minder. Daarbij word je door de alcohol ook vaak vroeger wakker en lukt het je dan niet meer om in te slapen. Ook roken kan een veroorzaker zijn van moeheid. Dat komt doordat er giftige stoffen in je bloed komen en de doorbloeding door roken minder goed wordt. Je lichaam moet dus harder werken om je organen goed doorbloed te houden. Naast deze genotsmiddelen heeft wat je eet ook invloed op de hoeveelheid energie die je voelt. Eigenlijk kun je het zo zien: alles wat je eet heeft een voedingswaarde en geeft je dus een bepaalde mate van energie. Ongezond eten bevat maar weinig energie. Als je dus vaak ongezond eet, geef je je lichaam dus ook weinig energie.

Lees ook:  Te veel eten of juist niet eten door stress: wat heeft het met burn-out te maken en welke voeding helpt bij stress?

2. Werk

2.1 Niet op je plek

Idealiter doe je werk dat bij je past, waaraan je iets toevoegt, wat je plezier geeft. Toch gaat er niemand élke dag fluitend naar zijn werk. En zelfs als je van je hobby je werk hebt gemaakt, zijn er nog steeds klusjes die niet leuk zijn. Maar als je elke dag voelt dat je niet op je plek zit, kun je daar op de lange termijn vermoeid door raken. Je bent in een omgeving waar je je niet op je gemak voelt of waar je eigenlijk liever niet zou willen zijn. Het kost bakken met energie om dan toch elke dag weer je werk te doen

2.2 Te weinig uitdaging

Ook uitdaging in je werk is belangrijk. Als je officieel acht uur op een dag werkt, maar je je werk eigenlijk ook prima in zes uur zou kunnen doen, kan ook dat resulteren in vermoeidheid. Dus ook van te weinig prikkels of uitdaging kun je vermoeid raken. Daardoor kun je een bore-out ontwikkelen.

 Lees ook het ervaringsverhaal van Collin met een bore-out.

2.3 Te druk

Een periode hard werken kun je in principe goed aan. Zeker als je iets doet wat je leuk vindt, of als je er zelf voor kiest om een periode wat harder te werken. Maar als het vele werken te lang duurt, geen vrije keuze is of je daardoor te weinig tijd voor ontspanning overhoudt, heeft dat zijn effect op je lichaam. Stukje bij beetje raak je steeds vermoeider. Als je weinig tijd hebt om in je vrije tijd op te laden, raakt je accu steeds leger. Soms is een weekend uitrusten en goed slapen dan niet meer voldoende om bij te komen. En zo krijg je steeds minder energie.

Ook interessant: Parttime werken en toch burn-out? Dat kan.

3. Heftige gebeurtenissen

Soms gebeuren er dingen die je niet in de hand hebt. Je wordt ontslagen, raakt ziek of verliest iemand die je dierbaar is. Deze gebeurtenissen zorgen voor veel emoties, onzekerheden en angsten. Als je na je ontslag snel weer een nieuwe baan vindt zijn de zorgen relatief snel over. En voel je je snel weer beter. Maar als je langere tijd tegen je zin in werkeloos bent, rouwt of ziek bent zorgt dat voor heftige emoties die je erg moe kunnen maken.

4. Veel angst of zorgen

Als je veel spanning hebt, kan dat leiden tot piekeren. Door na te denken over je probleem probeer je er meer grip op te krijgen en naar een oplossing te zoeken. Helaas leidt piekeren vaker niet dan wél tot meer helderheid. Sterker nog: het probleem wordt er juist complexer door. Als je piekert haal jeer namelijk vaak dingen bij die helemaal niet zo relevant zijn. Als je ergens heel veel aan denkt komen je gedachten in een vicieuze cirkel terecht. Negatieve gedachtes gaan met je aan de haal en zorgen ervoor dat je je niet meer kunt concentreren. Je hebt geen eetlust meer, valt slecht in slaap en bent moe.

Met deze 6 tips blijf je piekeren de baas.

5. Te weinig beweging

Hoe slechter je conditie is, hoe sneller je moe bent. Als je weinig beweegt, en je minder dan een half uur per dag inspant, kan dat ervoor zorgen dat je vermoeider bent.

6. Lichamelijke klachten

In sommige gevallen is het verstandig om naar de huisarts te gaan als je al lange tijd vermoeid bent. Dat is vooral het geval als je moe bent en daarnaast langere tijd last hebt van (een) van deze klachten: pijn, depressiviteit, veel hoesten, nergens meer trek in hebben, je suf of verward voelen, of als je zonder afleiding afvalt.

Vermoeidheid en slapen

De behoefte aan slaap is voor ieder mens verschillend. Het is deels aan leeftijd gebonden. Pubers kunnen in het weekend tot 12 uur in bed liggen en hebben zo’n negen uur slaap nodig. Volwassen slapen gemiddeld acht uur, maar er zijn ook mensen die beter functioneren als ze wat meer slapen, terwijl anderen na zes uur alweer kwiek naast hun bed staan. Naarmate je ouder wordt heb je steeds minder slaap nodig.

En hoe zit dat bij jou, kom jij aan je uren slaap toe?

Slaapkwaliteit en slaapcyclus

Naast het aantal uur dat je slaapt, is de slaapkwaliteit ook erg belangrijk. Je lichaam gebruikt de tijd die jij slaapt om te herstellen. Tijdens het slapen ga je een aantal vaste-slaapfases door. Na de diepe slaap volgt de REM-slaap. Tijdens deze fase verwerken je hersens gegevens en voert je lichaam als het ware herstelwerkzaamheden uit. En dit wist je waarschijnlijk nog niet: na je REM-slaap word je even kort wakker en sluit je een slaapcyclus af. Meestal duurt zo’n cyclus 90 tot 120 minuten. Vaak herinner je je achteraf helemaal niet dat je wakker bent geweest omdat je vrijwel meteen weer in slaap valt en aan een volgende slaapcyclus begint. De slaapkwaliteit verbetert als je een aantal van die slaapcyclussen hebt kunnen voltooien zonder wakker te worden (gemaakt). Zo heeft je lichaam namelijk de gelegenheid om alle emoties en informatie van de dag te verwerken. Mooi systeem, niet?

 Vermoeidheid en burn-out

Zoals je hebt gelezen kunnen oorzaken als stress en te weinig ontspanning reden zijn tot vermoeidheid. Een burn-out is dat ook. Extreme vermoeidheid is een veel gehoorde klacht bij burn-out. Als je burn-out raakt, voel je je vaak al langere tijd erg moe. Vrije dagen of zelfs een vakantie is niet meer genoeg ombij te tanken. Als je na een nacht slapen wakker wordt heb je eigenlijk nog te weinig energie voor de dag, of ben je rond het middaguur alweer moe. Boodschappen of een dagelijks klusje doen is je al veel te veel. Je kunt zo vermoeid zijn dat je letterlijk niets meer kunt doen dan op de bank of je bed liggen. Bij zulke extreme vermoeidheid is het noodzakelijk om aan de bel te trekken (en liever nog eerder natuurlijk).

Burn-out gaat vaak gepaard met allerlei andere klachten. We hebben 73 symptomen van een burn-out voor je op een rijtje gezet. Als je vermoeid bent, en ook andere klachten herkent uit het lijstje kan het zijn dat je burn-out bent, of er tegenaan zit.

Speciaal voor jou hebben we een curatief of preventief burn-outprogramma waarbij je energie weer toeneemt en je je gezond en fit gaat voelen. Neem contact met ons op voor de brochure en de tarieven, en een gratis kennismaking bij jou in de buurt.

Wil jij weten of je burn-out bent? Download de complete burn-outgids:

Hoe weet je of je burn-out bent? Lees er alles over en ontdek het zelf

Hoe kun je vermoeidheid verminderen?

Als moe zijn je leven beheerst en je belemmert in je functioneren, dan is het belangrijk om te kijken naar de oorzaak. We hebben de mogelijke oorzaken van vermoeidheid hierboven al voor je op een rijtje gezet. Hieronder geven we per oorzaak nog wat tips die helpen je vermoeidheid te verminderen.

1. Eet en drink gezond

Zorg ervoor dat je zo gezond mogelijk eet en drinkt. Als je moe bent is dat lastig want het laatste waar je dan zin in hebt is om een uitgebreide maaltijd te maken. Toch kun je beter kiezen voor voedsel waar voldoende energie in zit. Zoals volkoren producten, fruit, groente, vis en peulvruchten. Je lichaam haalt uit dit voedsel voldoende energie, wat jouw energiepeil op de langere termijn goed doet. Probeer dus zoveel mogelijk zelf te koken met verse producten en niet te kiezen voor afhaalmaaltijden of snelle snacks.

2. Doe werk waarvan je energie krijgt

Als je merkt dat je je langere tijd niet gewaardeerd voelt op je werk of je werkzaamheden niet (meer) bij je passen, probeer dit dan op te lossen. Dat kan door een gesprek op je werk aan te gaan, of door op ander werk te solliciteren. Ook als je te veel werk moet doen in te weinig tijd is het belangrijk dit bespreekbaar te maken en aan te geven welk effect dit op je heeft.

3. Zoek ontspanning

Juist als er veel stress is in je leven, moet je zorgen dat er aan de andere kant ook ontspanning is. Afleiding zoeken of de spanningsoorzaak vinden, is belangrijk. Zeker als je de neiging hebt om veel te piekeren. Piekeren vraagt veel energie van je, en die energie kan je lichaam nu juist goed gebruiken. Zoek daarom afleiding in dingen die je leuk vindt om te doen. Dat kan yoga zijn, maar misschien ga je liever hardlopen of mountainbiken. Misschien voelt dat tegenstrijdig om te doen als je al moe bent, maar het kan je juist helpen om ’s avonds beter te slapen. Daarbij geeft iets doen wat je leuk vindt, je nieuwe energie. Ook de natuur ingaan is een goede manier om snel te ontspannen. Heb je een fijne tuin? Een tijdje in de tuin te werken doet ook wonderen.

4. Beweeg voldoende

Bewegen helpt om te ontspannen. Een slechte conditie kan ervoor zorgen dat je wat vermoeider bent. Als je weinig beweegt op een dag, doordat je bijvoorbeeld een zittend beroep hebt en met de auto naar je werk gaat, kun je de beweging een beetje opbouwen. Ga bijvoorbeeld tijdens de lunchpauze even naar buiten. Of stel voor om een vergadering met een collega tijdens een ommetje te doen. Ook kun je als je thuis bent elke avond nog even een wandelingetje maken. Merk je dat je na het avondeten erg moe wordt? Doe het wandelen dan voordat je aan tafel gaat.

5. Houd een vast slaapritme aan

Zorg voor zo min mogelijk afleiding in het uur voordat je naar bed gaat. Check dus geen (werk) e-mail meer. Je zou kunnen denken dat het geen kwaad kan om nog even te kijken of alles goed gaat. Maar je zet je hersenen toch weer aan het werk en het kan ervoor zorgen dat je in bed gaat liggen piekeren. Ook televisiekijken is voor je hersenen niet per se rustgevend. Al vind jij het misschien leuk, voor je hersenen is het een hoop informatie om te verwerken. Houd daarnaast een vast slaapritme aan. Ga dus op een vaste tijd naar bed. Als je dat een langere periode doet, zul je merken dat je rond die tijd ook moe begint te worden. Blijf dit volhouden, ook als je niet direct in slaap valt. Opstaan kun je ook het beste rondom dezelfde tijd doen. Zo raakt je lichaam langzaam gewend aan een vast ritme en weet het steeds beter wanneer het wakker moet zijn en moet slapen.

In deze video krijg je nog 5 tips om beter te slapen.:

Bronnen:

Thuisarts.nl