Stress en burn-outklachten zijn tijdens de coronacrisis toegenomen. De kans dat steeds meer mensen burn-out raken is daarom groot. Hiermee wordt het ook steeds belangrijker om burn-out in je omgeving en vooral ook bij jezelf te herkennen. Maar daar zit meteen ook de crux. Veel mensen herkennen burn-outklachten niet of ontkennen het. Hoe voorkom je dan een burn-out? In dit blog leggen we je uit waarom je een burn-out niet herkent en wat je kunt doen om je hiervan bewuster te worden.

Thuiswerken en stress

In april meldde het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-out dat thuiswerkers 40 procent meer stress ervaren door de lockdown. En dat is ook logisch. Als je dagelijks leven plotseling verandert dan vallen bepaalde zekerheden en routines weg. Je moet roeien met de riemen die je hebt en wennen aan je nieuwe situatie. Dat geeft stress. Daarnaast blijken werknemers thuis vaak harder te werken omdat de grens tussen privé en werk vervaagt. Even je mail checken en dan toch nog ’s avonds aan het werk zijn, wordt dan meer regel dan uitzondering.

Technologie en levensloopstress

Maar niet alleen de lockdown en de gevolgen van de coronacrisis zetten je aan tot burn-out en stress. Ook telefoon- en computergebruik blijkt volgens TNO-onderzoek veel stress op te leveren en hierdoor ook meer verzuim. Daarnaast verzuimt tweederde van de werknemers door levensloopstress. Dit betekent dat een hevige gebeurtenis, als het overlijden van een dierbare of het verlies van een baan, tot een burn-out kan leiden.

Lees ook: Burn-out raken door de coronacrisis, kan dat?

Je burn-out ontkennen

Je kunt dus op veel manieren burn-out raken. Maar in tijden van stress moet je extra opletten. Het kan namelijk de druppel zijn die de emmer doet overlopen waardoor je opeens met een burn-out zit opgescheept. Ondanks stressvolle situaties kun je niet in de gaten hebben dat je jezelf naar de rand van de afgrond brengt. Dat beaamt ook adviseur en onderzoeker Nupur Kohli. Zij deed jaren onderzoek naar burn-out en stress, en het effect op onder andere productiviteit en werkplezier. Daarnaast schreef ze het boek Chill! How to survive stress and improve personal and professional productivity: symptoms and solutions to chronic pressure. Kohli zegt hierover: “In veel gevallen is de allereerste respons van iemand die op een burn-out afstevent, dat hij het zal ontkennen. Zeker als je een baan hebt waarbij je veel moet presteren maar die je óók heel leuk vindt, neigen mensen er snel naar om gewoon door te gaan. Hoe goed je als leidinggevende ook op de hoogte bent van symptomen die op een burn-out duiden, en hoe belangrijk het ook is om dat tijdig te signaleren, op dat moment kun je weinig.” In dit geval ontken je dus dat je last hebt van stress omdat er grotere belangen zijn. Maar je kunt ook helemaal niet in de gaten hebben dat je burn-out aan het raken bent. Hoe dat zit, vertellen we je iets verderop. Eerst nog even het volgende.

Stress is voor iedereen anders

Wat voor de een heel stressvol is, daar gaat de ander fluitend mee om. Stress is dus heel persoonlijk. Een van de oorzaken waarom iemand niet ziet dat hij op een burn-out afstevent komt omdat hij of zij zichzelf vergelijkt met zijn omgeving. Heb je wel eens meegemaakt dat jij op je werk helemaal in de stress zat? En je collega had nergens last van? De verleiding is groot te denken dat jij je aanstelt of dat je gewoon even je schouders er onder moet zetten. En dat je dit denkt, is voor een keertje niet erg. Maar als dit een structureel patroon is, dan pleeg je uiteindelijk roofbouw op je lichaam.

Verschillende stressreacties

Kohli ontdekte tijdens haar onderzoek dat je werknemers en hun reactie op stress grofweg op drie manieren kunt indelen:

1. De vechtreactie; dit type medewerker zal snel geirriteerd en boos worden als iets niet lukt;
2. De huilreactie; deze medewerker zal spontaan gaan huilen of is verdriet duidelijk van het gezicht af te lezen;
3. De terugtrekreactie; dit type zal bij stress zich terugtrekken en stiller worden in de hoop dat niemand ontdekt dat het niet goed gaat.

Er zijn meerdere onderzoeken naar stresstypen gedaan. Lees hier over de 4 stresstypen.

De eerste twee reacties zijn makkelijk te herkennen. Als iemand geregeld boos wordt of huilt, gaat er mogelijk wel een belletje rinkelen. Maar die laatste is niet zo zichtbaar. Voor de omgeving, en ook voor de leidinggevende, is het dus lastig te herkennen of hij of zij burn-outklachten heeft. Zo’n medewerker zal dan ook langer blijven aanmodderen en eerder kans maken op burn-out dan iemand die hier op aangesproken kan worden.

Waarom je een burn-out niet herkent

Maar goed, bovenstaand gaat om het herkennen van een burn-out bij een collega of familielid. Maar hoe herken je bij jezelf dat je op het randje van burn-out of overspannen staat? Want misschien heb jij wel een huilreactie maar zie je dat meer als ‘even een zwak moment’ dan als een ernstige burn-outklacht. Dan moeten we toch even terug naar hoe een burn-out ontstaat. Een burn-out ontwikkelt zich gedurende aantal jaar, zo niet je hele leven. Het heeft dus eigenlijk niets te maken met een tijdelijke stressvolle periode, maar hier komt je burn-out vaak wel tot uiting. Het gaat om een patroon dat je in de loop der jaren hebt opgebouwd. Een manier van leven, doen en handelen waarvan je denkt dat het gewoon is, maar wat het niet is. Dat komt omdat je zo bent opgevoed of omdat je omgeving het ook zo doet. Bijvoorbeeld: je vindt dat je altijd voor anderen moet klaarstaan waardoor je niet meer in de gaten hebt dat je over je grenzen gaat. Die overtuiging heb je je eigen gemaakt, maar uiteindelijk is dit gedrag schadelijk voor jezelf.

Wil jij weten of je burn-out bent? Download de complete burn-outgids:

Hoe weet je of je burn-out bent? Lees er alles over en ontdek het zelf

Stresssignalen van je lichaam

Nu is je lichaam en geest gelukkig heel flexibel. Je kunt een hoop aan en jarenlang ‘verkeerd leven’ zonder dat je hier echt iets van merkt. En dat is waarom je stressverschijnselen en burn-outklachten zo lastig herkent of het niet serieus neemt. Je doet het namelijk al je hele leven zo en je hebt er nooit last van gehad. Dus waarom zou je je nu druk maken? Toch komt een moment dat je lichaam zegt: bekijk het maar. En dan ben je maanden uit de roulatie. Overigens doet je lichaam dit nooit zo maar. Het geeft steeds luidere signalen zodat je (eindelijk eens) wakker wordt en gaat luisteren.

Herken jij de stresssignalen van je lichaam? Lees:

Zo herken én voorkom je stress + 7 tips.

Leven zonder ongezonde stress en burn-out

Er is een heel rijtje met stresssignalen en burn-outsymptomen op te noemen waarmee je lichaam aangeeft dat je een grens bereikt. Maar laten we het eens omdraaien. Laten we eens kijken naar hoe een gezond persoon functioneert. Want als je om je heen kijkt is het ‘heel normaal’ dat we een stressvol en gejaagd leven leiden met alle klachten en kwalen die hierbij horen. Maar dat is niet hoe het leven hoort te zijn. Normaal is dat je nauwelijks tot geen klachten hebt. Dat je voldoende slaapt, energie hebt, je fit voelt en een goede balans hebt tussen inspanning en ontspanning. Dat je je blij voelt en gelukkig. En dat het leven je voldoening geeft. Natuurlijk is stress en drukte niet te voorkomen. Maar in een normale situatie is dit kortdurend (tenzij je bijvoorbeeld met verlies te maken krijgt) en herstel je hier snel van. Je neemt de tijd om van stress en drukte bij te komen zodat je lichaam kan herstellen. En dan kun je weer verder. Dit is hoe een gezond persoon functioneert en leeft. Om het nog maar eens even te benadrukken: stressklachten zijn niet gewoon. Echt niet.

Bekijk hieronder hoe onderzoekster en schrijfster Nupur Kohli omgaat met stress.

4 tips om je bewust te worden van stress- en burn-outklachten

Het continu druk hebben, je gejaagd voelen, te weinig energie hebben of oververmoeid zijn is dus niet normaal. Het zijn tekenen dat je last hebt van ongezonde stress. Hoe word je je bewust van stress- en burn-outklachten en wat je kun je doen om die signalen eerder op te merken?

1. Bewustwording begint bij het erkennen dat een burn-out ook jou kan overkomen. De meeste mensen die burn-out raken, hadden dit totaal niet zien aankomen. Ze hadden een beeld van zichzelf dat ze alles aankonden en maar door konden gaan. Maar ieder lichaam heeft een grens. Ook die van jou. Heb je al last van stressklachten? Dan kan een burn-out misschien al eerder in aantocht zijn dan je denkt.

2. Lees alles over stress en burn-out zodat je de signalen herkent en op tijd aan de bel trekt als het mis gaat. Op internet is er veel over te vinden. Je kunt je ook aanmelden voor onze BoFit Update zodat je automatisch op de hoogte blijft van burn-outnieuws, blogs, podcasts en burn-outervaringen.

3. We vragen wel aan onze partner, collega’s of familieleden hoe het gaat, maar doen dat maar zelden aan ons zelf. Neem eens in de zoveel tijd de ruimte om bij jezelf te checken hoe je je voelt. Ben je nog gelukkig? Heb je veel last van stress? Heb je fysieke klachten? En wat kun je doen om je blijer te voelen, meer ontspannen en energieker? Vergeet je dit snel? Maak dan gewoon een afspraak met jezelf in je agenda.

4. Luister naar je omgeving. Voor je omgeving is het altijd makkelijker om te zien dat het niet goed gaat, dan voor jezelf. Als je ergens middenin zit, is het soms lastig om het overzicht te hebben. Luister dus naar je omgeving als ze zeggen dat je er niet goed of moe uitziet. Of als ze zich zorgen maken. Je hoeft niet meteen in alles mee te gaan, maar het mag je wel aan het denken zetten.

Lees ook:

Hoe voorkom je burn-out en overspannenheid? Met deze 8 gouden tips lukt dat.

Denk je een burn-out te hebben of wil je een burn-out voorkomen?

Dan is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen en je klachten op de juiste manier aan te pakken. Bij BoFit leer je omgaan met stress, je valkuilen kennen en je talenten en sterke punten beter inzetten. Hierdoor ga je keuzes maken die bij je passen en die minder stress en spanning opleveren.

BoFit heeft inmiddels duizenden mensen geholpen en dat doen we graag ook bij jou! Want ook jij verdient het om een gelukkig en ontspannen leven te leiden.

Wil jij weten of BoFit ook iets voor jou kan betekenen? Vraag de brochure met de tarieven aan en plan binnen een week een gratis kennismaking bij jou in de buurt.

Ja, ik wil meer informatie!

Bronnen:

MT.nl | Hedwig Wiebes en Patrizia Arena