Hoeveel werknemers gebruiken drugs en alcohol tijdens hun werk? En veroorzaakt dit meer bedrijfongevallen? Het Trimbos deed onderzoek in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Werkgevers willen namelijk meer testen op het werk. 

Je werkgever moet op grond van de Arbeidsomstandighedenwet zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Maar niet alles is zo maar toegestaan. Zo is het tijdens werktijd controleren op het gebruik van alcohol en drugs alleen toegestaan als daar een wettelijke grondslag voor is of als het noodzakelijk is. Werkgevers moeten dan passende maatregelen treffen om de privacy van de werknemers te waarborgen. Zo wordt je privacy niet geschonden. Behalve als je bijvoorbeeld piloot of machinist bent, want bij dit soort specifieke beroepen is het risico wel erg groot. Ook als werknemer ben je verplicht om te zorgen voor je eigen veiligheid en die van je collega’s.

Werkgevers willen nu een versoepeling van deze wet om in bepaalde situaties te kunnen testen. Het Ministerie SZW is hiermee in principe akkoord maar wil wel een onderbouwing. Ze heeft het Trimbos instituut daarom gevraagd hoe ernstig het nu eigenlijk is met het drank- en drugsgebruik van werkend Nederland.

Alcoholgebruik tijdens werk

Het goede nieuws is dat het alcoholgebruik van Nederlanders in ieder geval omlaag gaat. Toch laat het Trimbos-onderzoek zien dat overmatig of zwaar alcoholgebruik voorkomt bij ongeveer 1 op de 10 werknemers. Je bent een overmatige drinker als je als vrouw meer dan 14 glazen alcohol per week drinkt. Bij een man is dat 21 glazen alcohol. Een zware drinker is een vrouw die minimaal één keer per week 4 of meer glazen alcohol drinkt op één dag. Voor mannen geldt dat bij 6 of meer glazen.

“Het drugsgebruik binnen de sectoren handel, ICT en de zakelijke dienstverlening ligt hoger dan binnen andere sectoren”

Drugsgebruik tijdens werk

Ook gebruikte 1 op de 10 werknemers in het afgelopen jaar drugs. En dit percentage is helaas stijgende. Wat hiervan de oorzaak is, is niet bekend. Cannabis is ver uit de meest gebruikte drug. Waarschijnlijk omdat het gebruik hiervan meer geaccepteerd is dan andere (hard)drugs.

Wie en waar wordt gebruikt?

Wat geen verrassing is, is dat jongeren het meest gebruiken. Ook laagopgeleide werknemers gebruiken meer middelen dan hoogopgeleiden. Opvallend, maar niet onlogisch, is dat de horecasector er wat betreft alcohol en drugsgebruik uitschiet. Daarnaast is drugsgebruik binnen de sectoren handel, ICT en de zakelijke dienstverlening hoger dan binnen andere sectoren.

Leidt gebruik naar meer ongelukken

De vraag is natuurlijk of al dit gebruik ook echt tot ongelukken leidt. Het antwoord is ja, maar niet significant. Bij slechts 2,7 procent van de ondervraagde werknemers was er sprake van kans op een arbeidsongeval. Maar echt een direct verband met alcohol- of drugsgebruik kon niet worden vastgesteld. Wel was duidelijk dat in de bouw bijvoorbeeld zware drinkers vaker betrokken zijn bij een arbeidsongeval dan niet-zware drinkers. En in de handel, horeca, industrie en zakelijke dienstverlening hangt drugsgebruik met meer arbeidsongevallen samen.

Alcohol- en drugsgebruik bij stress en burn-out

Een reden om meer te drinken of drugs te bebruiken is stress. Hard werken wordt namelijk vaak gecompenseerd met verslavingen, blijkt uit onderzoek. Dat kan onschuldig beginnen door bijvoorbeeld een glas wijn te nemen na je werk. Om gevoelens van stress te dempen kunnen middelen in het begin even een gevoel van ontspanning en controle geven. Uiteindelijk krijg je te maken met vervelende gevolgen van langdurig alcoholgebruik en stelt het problemen alleen maar uit, en verergert het vaak ook. Ook bij BoFit zien we dat er soms een tijdelijke verhoging is van dempende en stimulerende middelen voor en tijdens een burn-out.

Lees hier meer over alcohol en burn-out.

Vervolg onderzoek

Wat nu? Heel erg duidelijk is het niet dat alcohol- en drugsgebruik tot meer ongevallen leiden. Uiteraard is het wel belangrijk dat in risicoberoepen extra aandacht moet komen hiervoor. Maar verder er is te weinig onderzoekresultaat om het verzoek van de werkgevers om meer te testen te kunnen onderbouwen. Kortom, er is meer onderzoek nodig om een duidelijk verband te kunnen aanduiden. Het Ministerie van SZW gaat hier dit najaar mee aan de slag. Wordt dus vervolgd.

Heb jij last van stress op het werk? Of merk je dat je alcoholgebruik steeds meer wordt? Neem contact met ons en ontdek wat wij voor je kunnen doen. 

Bronnen:

Arbo-online.nl