Jongeren missen tijdens de coronapandemie en de lockdowns vooral activiteiten buitenshuis. Ook thuis met vrienden afspreken is een gemis. Dat jongeren last hebben van de pandemie en dat dit gevolgen heeft voor hun welzijn, moge duidelijk zijn. Maar het is geen nieuw probleem. Jongeren hebben al langer last van psychische klachten.

Nog nooit waren jongeren zo eenzaam, angstig en somber als afgelopen twee jaar. Ongeveer de helft van de jongeren geeft aan dat de coronapandemie een negatieve invloed op hun leven heeft, volgens onderzoeksbureau CBS. Maar dit probleem staat niet op zich. Al jaren wordt er gewaarschuwd dat jongeren te veel stress en druk ervaren in onze maatschappij.

Jongeren en klachten

Door corona is dit probleem alleen maar meer in het licht komen te staan. Al uit eerdere onderzoeken over jongeren en stress komt naar voren dat jongeren tussen de 18 en 34 jaar slecht slapen, overspannen zijn, piekeren en eetproblemen hebben. Werkdruk en sociale druk spelen hierbij een belangrijke rol. Dit is ook de groep waarbij de meeste burn-out voorkomt. Ook scholieren ervaren al lange tijd de druk om te presteren, zowel op school als op het sociale vlak. De helft van de jongeren geeft aan wel eens vrij van school te nemen wegens vermoeidheid of het gevoel opgebrand te zijn.

Maatschappelijke normen

Dat jongeren steeds meer prestatiedruk voelen, is te verklaren, vindt Anita Kraakman van het Nederlands Jeugdinstituut. Volgens haar hebben jongeren zich aangepast aan de huidige maatschappelijke normen en dit eigen gemaakt. “Het idee is dat als je excelleert, je gelukkiger wordt.” Daarnaast onderwerpen we kinderen op steeds jongere leeftijd aan testen en worden er bijlessen en huiswerkklassen georganiseerd. “Dat zijn we normaal gaan vinden”, zegt Kraak. Ook het individualisme speelt een rol. Er is in de samenleving weinig plaats om elkaar te helpen. Dat geldt ook op gezondheidsgebied. Er wordt verwacht dat je het zelf maar allemaal moet uitzoeken. Kinderen en jongeren worden er op social media op afgerekend als ze buiten de groep vallen.

Toekomst jongeren

Lag er nou nog een mooie toekomst in het verschiet, dan zouden jongeren zich daar nog op kunnen richten. Maar ook die is verre van rooskleurig. Het is voor jongeren momenteel extreem lastig en vaak onbetaalbaar om een eigen ruimte laat staan een huis te huren of te kopen. Ook maken veel jongeren zich druk over de leefbaarheid van de planeet. Zij zijn tenslotte diegenen die het meest te maken krijgen met de gevolgen. Daarnaast voelen ze zich door politici weinig gehoord. De politiek zegt wel dat ze jongeren belangrijk vinden, maar in de praktijk merken ze daar weinig van.

De gevolgen voor jongeren

Nu deze crisis al twee jaar aan de gang is, begint dat voor jongeren gevolgen te krijgen. Het betekent dat ook hun leven stil staat, terwijl ze het juist nodig hebben om zichzelf en hun omgeving te ontdekken, en te experimenteren op sociale en andere vlakken. “Iedereen maakt rond zijn zestiende levensjaar een bepaalde ontwikkeling door”, zegt kinder- en jeugdpsychiater Are Popma. “Je richt je minder op het gezinsleven en meer op het ontwikkelen van vriendenkringen en het aangaan van liefdesrelaties. Als we dat niet serieus nemen, kan dat ertoe leiden dat jongeren bijvoorbeeld hun school niet afmaken, hun potentie op werk niet ten volle benutten of relaties minder prettig vormgeven.”

De oplossing?

Dat jongeren zich niet optimaal voelen, is dus niet per se een probleem dat tijdens de coronacrisis is ontstaan. Het heeft een situatie verergert dat al lange tijd bestond. Je kunt ook zeggen: eindelijk wordt duidelijk dat we zo niet langer kunnen doorgaan. Uit ervaring weten we dat het even duurt voordat dit ook werkelijk doordringt in de politiek en in de maatschappij. Een omslag in denken heeft tijd nodig. Gelukkig is er in de politiek al een eerste stap gezet om meer op preventie te letten. Zo werd het dossier over mentale gezondheid opgenomen in het preventieakkoord waar ook afspraken in staan over stoppen met roken en afvallen.

Betrouwbare informatie over mentale gezondheid

Maar er is nog meer te doen. Het bespreekbaar maken van psychische klachten bijvoorbeeld. Want hier heerst nog steeds een taboe op. Of op school al meer voorlichting hierover geven. Bijvoorbeeld via een vak als ‘persoonlijke ontwikkeling’. Ook meer focussen op leren om weerbaar te worden. Voor een oplossing op de korte termijn denkt Popma aan het ontwerpen van een digitale omgeving met betrouwbare informatie over mentale gezondheid. “Dat zou een plek moeten zijn waar je kunt sparren met leeftijdgenoten en ervaringsdeskundigen, maar waar je ook professionele hulp kunt inschakelen als dat niet meer genoeg is.” Kortom, als we de handen in elkaar slaan, kunnen we misschien zorgen dat onze jongeren straks een gezond leven kunnen opbouwen.

Lees meer over burn-out in de complete burn-outgids:

Hoe weet je of je burn-out bent? Lees er alles over en ontdek het zelf

Bron:
Nu.nl

Cbs.nl | Alrik Swagerman