Minder burn-outklachten in 2020, prognose 2021 minder rooskleurig
Volgens onderzoek van bureaus TNO en CBS is het aantal gevallen van burn-outklachten in 2020 gedaald. Waren er in 2019 nog 1,3 miljoen mensen met burn-outklachten, in 2020 waren dat er ‘slechts’ 1,2 miljoen. In dit artikel gaan we dieper in op de reden hiervan. De prognose voor 2021 ziet er minder rooskleurig uit.
Het vermoeden was dat in het jaar waarin de pandemie begon, overspannenheid en burn-out zou toenemen. Toch is dat niet gebeurd. Werknemers ervaarden minder werkstress dan in 2019, een van de belangrijkste oorzaken van burn-out en andere stressklachten. Wel zijn de kosten gestegen met 100 miljoen euro ten op zichte van vorig jaar. Werkgevers geven nu in totaal 3,2 miljard euro uit aan het herstellen en omgaan met stress- en burn-outklachten.
Veranderingen werk-privébalans
TNO geeft aan dat de daling van het aantal burn-outklachten mogelijk samenhangt met veranderingen in de werk-privébalans en de arbeidsomstandigheden. Werknemers geven aan dat de werk-privébalans in 2020 verbeterde. In 2019 had nog 9,7% last van een werk-privédisbalans. Een jaar later gold dat voor 7,6% van de werknemers.
Minder hoge taakeisen
Ook de arbeidsomstandigheden verbeterden. Ten opzichte van eind 2019 geven werknemers eind 2020 iets minder vaak hoge taakeisen te hebben (38% in 2019 en 34% in 2020) en ook minder vaak een lage autonomie (43% in 2019 en 41% in 2020). Ongeveer 21% van de werknemers had te maken met ongewenst gedrag van externen, het laagste percentage sinds 2005. Al deze factoren – werk-privébalans, hoge eisen, autonomie en gedrag – hebben invloed op de kwaliteit en het stressniveau van de werknemer. Mensen ervaarden mede hierdoor minder werkstress dan in 2019 en daardoor ook minder burn-outklachten.
Meer psychische klachten, langer verzuim
Misschien zijn er minder burn-outgevallen over geheel 2020, toch nam het aantal psychische klachten (ongeveer een derde) aan het einde van het jaar wél toe. Dit kwam ook al naar voren uit een onderzoek van TNO, CNV en 2DAYSMOOD. Hieruit bleek dat stress en werkdruk zijn toegenomen en dat werkenden meer kans hebben op een burn-out. Ook melden eind 2020 werknemers zich minder vaak ziek, maar zijn ze wel langer uit de roulatie. Dit wordt ook wel het corona-effect genoemd.
Opgekropte stress
In een ander onderzoek van TNO komt naar voren dat bij reorganisaties de klap altijd later komt. Tijdens een reorganisatie melden werknemers zich niet zo gauw ziek. Ze zijn bijvoorbeeld bang om ontslagen te worden. In het eerste jaar van de pandemie kunnen mensen zich ook groothouden en doorwerken op adrenaline. Die opgekropte stress kan er allemaal uitkomen als straks het ‘normale’ leven weer begint. Maar normaal is het nog lang niet. En hoe langer de pandemie duurt, hoe moelijker dit op termijn is vol te houden.
Burn-out in 2021
TNO blijft de relatie tussen werk, de pandemie, burn-out en werkstress onderzoeken. Exacte cijfers over 2021 zijn nog niet bekend maar de signalen zijn er wel. Zo gaf het CBS aan dat de verzuimcijfers in de zorg in het eerste, tweede en derde kwartaal sinds 2003 nooit zo hoog zijn geweest. Ook verzekeringsmaatschappij A.S.R. en de Arbo Unie zien het ziekteverzuim stijgen. Beiden zijn een campagne gestart om mensen bewust te maken van de signalen van burn-out (A.S.R.) en het belang van een gezonde leefstijl (Arbo Unie). De Arbo Unie geeft aan dat in het derde kwartaal van 2020 verzuim nog verder is gestegen. In het onderwijs en de zakelijke sector gaat het vooral om psychisch verzuim. Hoe langer de pandemie duurt, hoe lastiger het is voor mensen om vol te houden. De rek is eruit. En dat zie je terug aan de cijfers.
Bij BoFit kregen we in 2021 ook te maken met een flinke stijging in het aantal aanmeldingen. Hierbij is het Curatief Burn-out Programma, het herstelprogramma bij een burn-out, het meest aangevraagd. Wij roepen werkgevers dan ook op om vaker preventief in te zetten om zo hoge kosten voor langdurig ziekteverzuim te voorkomen.
Bronnen:
