Last van paniekaanvallen tijdens je burn-out? Natuurlijk wil je weten hoe je hier zo goed mogelijk mee kunt omgaan. We spraken onder andere met Bo Bogaard, oprichter van BoFit en meer dan 23 jaar ervaring met stressgeralteerde klachten en burn-out. Lees verder hoe je paniek en angst aanpakt.

 Update: 16 februari 2014

Paniekaanvallen en burn-out

Dat angst en paniek geregeld bij burn-out voorkomen heeft een reden. Wanneer je lichaam is overbelast, reageert het door extra aanmaak van cortisol. Ook bij angst- en paniekstoornissen heb je een verhoogd cortisolgehalte. De stap van burn-out naar angst- en paniekaanvallen is hierdoor niet groot. Maar het gebeurt niet zo maar.

Bo Bogaard, oprichter van BoFit, zegt hierover: “Het ‘angstmonster’ slaat toe zodra het genoeg hapklare brokken krijgt. Voed je het met ‘strijd’, ‘moeten’, ‘druk’, ‘haast’, ‘prestatiedrang’ en ‘controledrift’? Dan wordt het monster steeds groter. Het dendert door je hele lijf en roept onrust op, paniek, verkramping en allerlei negatieve gedachten. Het pakt je in en het leven wordt steeds meer overleven.”

Luister ook naar deze aflevering van De Burn-out Podcast: Een visie over angst en paniek

Symptomen paniekaanvallen

Er zijn verschillende kenmerken van een paniekaanval, bijvoorbeeld:

• Hoog ademen
• Nauwelijks lucht krijgen
• Zweten en trillen
• Pijn op de borst
• Hartkloppingen
• Gevoel bijna dood te gaan
• Misselijkeheid
• Maag- en darmklachten

Depersonalisatie bij angst

Een ander symptoom is dat sommige mensen naast angstklachten ook last hebben van depersonalisatie. Dit is een psychische klacht die veel bij angstproblematiek voorkomt. Je ervaart dan vervreemding van je lichaam en je omgeving. Dit is een enge ervaring die je angstgevoelens en paniekaanvallen ook weer voedt. En dit is jammer, want eigenlijk is het juist heel goed dat dit gebeurd.

Je lichaam en emoties geven hiermee een duidelijk signaal naar het verstandelijk brein dat je veel te lang heb ingeschakeld om te overleven. Bijvoorbeeld doordat je gevoelens van onvrede te lang hebt gerelativeerd.

Verschil paniekaanvallen en angstaanvallen

In dit blog gebruiken we gemakshalve paniekaanvallen en angstaanvallen door elkaar. Maar er is zeker een verschil. Een paniekaanval is over het algemeen wat acuter en intenser dan een angstaanval. Over het algemeen wordt een angstaanvallen langzamer opgebouwd.

Wat te doen bij een paniekaanval en angst?

Gelukkig is er iets te doen aan deze nare klachten tijdens je burn-out. Bogaard: “Het mooie is dat je als mens alles in je hebt om angst en paniek te veranderen. Om er meer zelfvertrouwen en eigenwaarde voor terug te krijgen. Je accepteert uiteindelijk je beperking makkelijker en weet ermee om te gaan.”

Je klachten aanpakken begint met het niet meer voeden van het ‘angstmonster’ en jezelf niet meer onder druk zetten. Acceptatie, hoe moeilijk ook, geeft meer rust in je angstbeleving. Kijk eens kritisch naar de gedachten die een paniekaanval oproepen. Waar ben je eigenlijk bang voor en hoe irreëel zijn deze gedachten? Dat maakt nog niet dat paniekgevoelens verdwijnen, maar je kunt ze wel beter relativeren en hierdoor hanteren.

Daarnaast helpt het om naar buiten te gaan en regelmatig te bewegen waardoor je humeur verbetert en je meer energie krijgt. Praten over je paniek en angst, zeker met gelijkgestemden, helpt om ze een plek te geven en er wat meer met afstand naar te kijken. Ook schrijven kan hierbij goed helpen.

Paniekaanvallen en burn-out behandeling

Heb jij last van paniekaanvallen en denk je dat je burn-out bent? BoFit legt in haar begeleiding juist niet de focus op de angst. Want waar je op focust wordt groter. Daarom kijken we naar wat de angst heeft gevoed. En wat nodig is om fysiek, emotioneel en mentaal weer in balans te komen en te blijven. In veel gevallen gaan angst- en paniekgevoelens dan vanzelf weg, tenzij er sprake is van ernstige generalisatie (als angst een gewoonte is geworden).

Dan kan er naast de begeleiding van BoFit ook aanvullende behandeling via een therapeut nodig zijn. Kamp jij met angstgevoelens? Weet dat je er vanaf kunt komen en vraag hulp bij paniekaanvallen als je er niet uit komt. Uiteindelijk kom je er weer sterker uit.

Ervaring: angst en paniekaanvallen de baas

Van angst- en paniekklachten kun je dus echt afkomen. Zo werd Josje haar angstgevoelens bij BoFit de baas. “In de natuur ging ik samen met mijn coach Simone de uitdaging aan met mezelf. Langzaam voelde ik mijn voeten en later mijn benen weer. Door ademhaling kon ik paniekgevoelens de baas worden. Van het sporten kon ik weer genieten zonder dat ik moest presteren van mezelf. Ik leerde open te zijn over mijn piekergevoelens en ermee te dealen zonder het weg te stoppen.”

Paniekaanvallen ervaring: zweten en trillen

“Begin februari werd ik ‘s nachts wakker en dacht dat ik dood ging. Mijn hart sloeg op hol, ik kreeg het warm en kon niet meer goed ademhalen”, vertelt Chantal. Ze sprak de volgende dag af bij de huisarts en kreeg te horen dat ze een paniekaanval had in combinatie met hyperventilatie. Vaak is de aanleiding van zo’n paniekaanval niet duidelijk en heb je er plotseling last van. Je kunt gaan zweten, trillen, duizelig en misselijk worden, en zelfs het gevoel hebben dat je flauwvalt of doodgaat. Gelukkig kun je niet echt doodgaan aan een paniekaanval. Maar vervelend is het wel.

Lees ook: Hoe ontstaat angst

Ervaring paniekaanval en hyperventilatie

Ook Ingrid overkwam een paniekaanval in combinatie met hyperventilatie: “Ik kon niet eten en voelde me raar, afwezig. Tijdens een gesprek met een collega sprak ik dat ook uit. Ik had het gevoel flauw te gaan vallen. Uiteindelijk ben ik naar huis gegaan, blij dat ik veilig thuis was gekomen en in bed kon gaan liggen. Daarna ben ik weer gaan werken. Na twee dagen werd ik ’s ochtends wakker met een beklemmend gevoel en het gevoel te moeten overgeven. Ik moest terugdenken aan de scepsis (bloedvergiftiging, red.) die ik ooit heb gehad. Hetzelfde gevoel.”

Bij Ingrid kwam de paniekaanval ook weer terug. Houd zo’n paniekaanval voor lange tijd aan dan spreek je van een stoornis waarbij je de dingen gaat vermijden die je angst opleveren. Zoals een sociale fobie, straatvrees of faalangst. En dat wil je natuurlijk voorkomen. Daarom is het belangrijk iets met je angstgevoelens te doen.