Burn-out ervaring van Herman | leraar en zware burn-out
Als docent op het MBO ben ik overdag ‘lekker druk’ met mijn leerlingen. ’s Avonds ben ik tot in de kleine uurtjes bezig met lesvoorbereiding. Toetsen maken – en vervolgens nakijken, nieuwe praktijkprojectjes bedenken – en uitwerken, en de daarbij behorende lesmethodieken uitwerken.
Nu staan docenten in het algemeen bekend om hun vele en lange vakanties, maar niet zozeer om hun lange werkdagen. Wat bijna niemand weet is dat die vakanties niet ‘gratis’ zijn. Ik en mijn collega’s werken 42,5 uur per week (=1 FTE) en ‘verdienen’ zo de vakantiedagen terug. In die vakanties heb je dan eindelijk tijd om de bedachte lesplannen relaxed vorm te geven en de practicum zaken uit te testen. Hoezo vakantie?
Nu wil ik ook niet zielig doen, maar dit is hoe het is. 6 á 7 uur per dag op school voor de klas. 2 á 3 uur ’s avonds voor- en nabereiden van de lessen. En dat minimaal 3, vaak 4 dagen per week. En ik mag (lees mocht) het graag doen! De leerlingen zijn me zeer geliefd en ik ben geliefd bij de leerlingen:. Ze hebben me vorig jaar verkozen tot ‘meest inspirerend docent’ waar ik geroerd trots op ben!
Kortom: succesvolle kanjer, die met een gelukkig lijf en gerechte schouders door de school loopt.
Nee dus. Een door de tijd steeds meer gefrustreerd rakende docent die meer en meer de grip op de zaken blijkt te verliezen, nooit nee kan zeggen, en veel te weinig waarderen krijgt van zijn management. Daarom nóg harder probeert om de baas tevreden te krijgen, meer fouten maakt met de daarop te verwachten kritiek en berispingen. Beter je best doen dus!
Toen het eindelijk zomervakantie was en de druk er af was, was het tijd om te ontstressen. Even een week of twee ‘niks doen’ en dan rustig het nieuwe schooljaar voorbereiden. Zo gaat het elk jaar. Na twee weekjes kalmte komt de inspiratie en motivatie vanzelf weer bovendrijven en is het werk meer hobby dan inspanning.
Maar in augustus 2022 bleef de inspiratie uit. De motivatie kwam niet op gang, de tijd tikte door en twee weken voor het nieuwe schooljaar was er nog niets klaar. De paniek begon toe te slaan.
Nu was mijn huwelijk na 34 jaar ook een beetje (eigenlijk volledig) in de verwaarlozing geraakt. Toen dat te duidelijk werd om te negeren, was het herstel van de schade door achterstallig onderhoud helaas in de status ‘total loss’ gekomen. Met alle gevolgen van dien. Ik kreeg met alles en iedereen ruzie of tegenstand. Zelfs de relatie met mijn twee kinderen raakte zo goed als volledig in het slob.
Het begint met erkenning. Toen ik eindelijk voor mezelf durfde te erkennen ‘Herman, jij hebt een groot probleem’ stortte op een slechte dag mijn wereld zo goed als volledig in. Ik vond mezelf huilend van ellende op de grond met iemand van 113 aan de telefoon (zelfmoordpreventie, red). Ik wilde niet meer en had zelfs al vergaande plannen om er een einde aan te maken. Ik wist ook al hoe ik dat zou gaan doen. Gelukkig had ik nog één superfijne vriendin die me er (samen met mijn broer) heeft door gesleept en mijn desastreuze plannen wist helpen om te buigen naar toekomstplannen. En zodoende kan ik dit verhaal nu schrijven.
Ik volgde therapie bij een psycholoog. Stond onder behandeling van een psychiater. En kreeg als trouw kerklid steun vanuit de christelijke gemeente. Dat was fijn, leerzaam en bemoedigend, maar het bracht me onvoldoende op gang.
Ik ben via mijn schoonzus in contact gekomen met BoFit nadat zij hier een traject had afgelegd en er nogal positief over was. Ik heb bij mijn werkgever een traject aangevraagd en kwam zo bij BoFit-coach Marjan onder begeleiding. Ik ben vanaf het eerste moment super eerlijk naar haar (en mezelf) geweest en zij heeft me weer op de been geholpen. In beginsel met wat oefeningen en opdrachtjes, later werd het meer leren uit reflecteren.
Anders dan alle andere hulpverlening vond dit altijd plaats tijdens boswandelingen, weer of geen weer. En dat werkt op de een of andere manier totaal anders dan op de bank bij de psychiater of aan het bureau van de psycholoog.
Mijn coach wist steeds feilloos aan te geven waar ik de mist in ging. Te zwart-wit denken, te snel oordelen, te weinig in dialoog gaan en vooral dat ik eens ‘nee’ moest leren zeggen. Ze heeft me daarbij een cruciale, belangrijke les geleerd. Kun je op een situatie invloed uitoefenen? Doe er dat wat mee! Heb je geen invloed? Laat het gaan en stop je energie is zaken die je wél kunt managen. Energie, frustratie en moeite steken in zaken die je toch niet kunt handelen, heeft geen enkele zin. Behalve dat je jezelf naar de gallemiezen helpt. En daar was mijn coach bij tijd en wijle best wel streng en confronterend in. Dat vond ik niet altijd even leuk en prettig, maar het heeft me wel tot nieuwe inzichten gebracht.
Mijn coach wist me regelmatig net even voldoende uit de tent te lokken om de dan opkomende boosheidsenergie om te buigen naar pragmatisch opbouwende energie. En ze onthield die momenten ook zodat ze op fantastische wijze in latere sessies er meerdere male op terugkwam. Dan reflecteerde ze op mijn verschillende persoonlijke situaties van dat moment.
Ik kan in alle oprechtheid stellen dat ik er een beter mens door ben geworden. Ik ben er anders door naar het leven gaan kijken en zie nu de zon weer aan de horizon stralen. Ik ben er nog niet helemaal bovenop, maar heb ruim voldoende tools meegekregen om weer volledig aan het werk te kunnen. Ik moet wel alert blijven want mijn valkuilen zijn niet allemaal zo maar gedempt. Ik ben ze me meer bewust dan ooit tevoren en durf mijn tegenslagen nu veel meer te ‘omarmen’ in plaats van ze te verdedigen. Zo kan ik met een glimlach weer leren van mijn fouten.
En wie wil er nu niet een glimlachende docent voor z’n klas?
Wat een mooi en ontroerend verhaal. Leraren werken zo hard en worden vaak te weinig gewaardeerd. Velen zullen zich zelf verkennen in dit verhaal. Geweldig dat de coach Herman kon helpen en hem heeft laten zien welke patronen hem in de problemen brengen.
Dank je voor je reactie! We zijn ook blij dat Herman weer goed in zijn vel zit, en nu beter zijn grenzen kan aangeven. Zo kan hij op een gezonde manier aan het werk zonder uitgeput te raken. We wensen dat alle leraren toe, want ze werken hard voor onze kinderen.