Iedereen heeft wel eens ergens een schuldgevoel over. Mensen met een burn-out kunnen hier enorm last van hebben. Het levert veel stress op en het kan een reden zijn waarom ze burn-out zijn geraakt of waarom hun burn-out verergert. In dit blog laten we je zien hoe schuldgevoel ontstaat en wat het is. Daarnaast geven we je 5 tips om je schuldgevoel grondig aan te pakken.

Schone lei

Schuldgevoel is een knagend, onaangenaam gevoel dat vaak ontstaat als je iets niet hebt gedaan wat je hebt beloofd, iets verkeerd hebt gedaan of ergens spijt van hebt. Vaak is dit op te lossen door je schuld te erkennen en je fout te herstellen. Dan zakt het schuldgevoel weg en kun je met een schone lei verder. Maar dit werkt niet altijd zo. Als je je schuldgevoel niet los kunt laten, dan kan je dat veel stress en spanning leveren.

Opeens ‘nee’ zeggen

Mensen met een burn-out kunnen piekeren over zaken waar andere mensen zich helemaal niet druk om maken. Nu ze ziek zijn en afhankelijk van anderen, kunnen ze niet meer doen wat ze normaal gesproken doen: klaarstaan voor de ander en zorgen dat alles geregeld is. En daar voelen ze zich schuldig over. Ze moeten opeens toestaan dat hun partner de was doet en de kinderen naar school brengt. Ze hebben het gevoel dat ze hun collega’s op het werk laten zakken. Ze moeten opeens ‘nee’ zeggen tegen familie en vrienden. Omdat burn-out niet altijd goed aan de buitenkant te zien is, gaan ze twijfelen aan zichzelf en hebben ze het gevoel dat ze zich aanstellen. Ze hebben een sterke innerlijk besef dat ze eigenlijk niet mogen weigeren als iemand ze een hulpvraag stelt.

Niet goed genoeg

Veel mensen met een burn-out zijn helpers en perfectionisten. Ze hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel en leggen de lat voor zichzelf hoog. Ze hebben geleerd dat het normaal is dat je voor anderen klaarstaat en je egoïstisch bent als je dit niet doet. Ze voelen zich rot als de ander boos of teleurgesteld is en geven zichzelf hiervan de schuld.  Hun zelfvertrouwen leidt hieronder. Daarom doen ze er alles aan om de ander tevreden te houden zodat ze schuldgevoelens kunnen vermijden. Schuldgevoel kan ook ontstaan uit onmacht en het gevoel dat je iets had moeten doen maar dit op dat moment niet kon. Ook hier ligt het idee aan ten grondslag dat alles onder controle moeten zijn en er geen fouten gemaakt mogen worden. Want als ze een fout maken, komen ze in aanraking met dat nare gevoel: dat ze eigenlijk diep van binnen niet goed genoeg zijn.

Je grenzen voorbij gaan

Last hebben van schuldgevoelens kan enorm veel stress opleveren. Vooral omdat deze mensen van zichzelf vaak niet mogen zeuren. Gewoon even de schouders eronder, flink zijn en doorzetten. Maar hierdoor gaan ze totaal aan zichzelf voorbij. Ze voelen niet meer waar hun persoonlijke grens ligt en gaan hier keer op keer overheen. Ze stoppen hun emoties weg in de hoop dat het wel over gaat. Als ze maar voldoen aan hun hoge normen en waarden, dan komt het allemaal wel goed. Maar ondertussen gaan ze, zonder het in de gaten hebben, er aan onderdoor.

Nu aan jezelf denken

Vind je het bovenstaande herkenbaar? Het kan zijn dat je schuldgevoelens mede verantwoordelijk zijn voor je burn-out. Je burn-out zegt nu eigenlijk tegen je: zo is het genoeg, nu ga je eens aan jezelf denken. Want al die tijd was het ideale plaatje in je hoofd de leidraad en niet je gevoel en lichaam. Die gaven namelijk al de hele tijd signalen, maar je wimpelde dit af. Daar kon je niets aan doen, want dit heb je in de loop van je leven zo geleerd. Creëer hier in ieder geval niet opnieuw een schuldgevoel over. Nu je je oude gedrag niet meer kunt volhouden, kan dit in eerste instantie voelen alsof je klem zit, tekort schiet en je en alles en iedereen teleurstelt. Door te accepteren dat je (tijdelijke) situatie nu is zoals het is, kun je geleidelijk aan ook naar je schuldgevoel kijken en dit omdraaien naar meer zelfvertrouwen en kracht. We geven je hieronder 5 tips om je op weg te helpen.

5 tips om met je schuldgevoel om te gaan:

 1. Kijk waar je schuldgevoel vandaan komt

Je krijgt meer grip op jezelf als je weet waar jouw schuldgevoel vandaan komt. Misschien heb je veel kritiek van je ouders gekregen waardoor je de lat steeds hoger ging leggen. Of kreeg je alleen warmte en liefde als je goed gepresteerd had op school waardoor je op je werk ongezond ambitieus bent en jezelf voorbij rent.

2. Uit je gevoelens

Tijdens dit proces van loslaten kunnen gevoelens van verdriet of boosheid omhoog komen. Die heb je lange tijd op slot gezet. Geef jezelf de ruimte om ze te uiten, ook je schuldgevoelens. Vind je dit lastig dan helpt opschrijven ook om schuldgevoelens van je af te zetten en ze te verwerken.

3. Bepaal nieuwe normen en waarden

Zijn de normen en waarden die je van huis uit hebt meegekregen eigenlijk wel jouw normen en waarden? Vind je bijvoorbeeld echt dat je alleen maar goed genoeg bent als je op je werk hoog scoort? Of ben je met minder prestaties ook nog oké? Hoe sta jij zelf hierin? Bepaal je normen en waarden opnieuw en leg hierbij de lat lager.

4. Wees mild

Zorg dat je je nieuwe waarden ook in de praktijk uitvoert. Doe dat stap voor stap en vraag niet meteen te veel van jezelf. Je hebt jarenlang op deze manier geleefd, dus dat verandert ook niet binnen een paar weken. In het begin zul je je echt nog schuldig voelen over bepaalde zaken. Weet dat dit oud gedrag is. Zie het als een monster dat je angst aan probeert te jagen. Kijk er naar, maar trap er niet in. Ga gewoon stug door met jouw nieuwe zelfopgelegde regels. En wees mild als dat eens een keer niet lukt.

5. Geef aan waarom je je gedrag verandert

Omdat je omgeving gewend is dat jij altijd ‘ja’ zegt, je 200% geeft, of altijd alles regelt, zullen ze op jouw nieuwe gedag gaan reageren. Niet altijd is dit ondersteunend of positief. Je hoeft je voor je nieuwe gedrag niet te verontschuldigen, want je verdient het om je goed in je vel te zitten. Wat je wel kunt doen is uitleggen waarom je je gedrag verandert en wat het effect op je is als je dit niet doet. De meeste mensen begrijpen dan beter waarom je doet zoals je doet. Begrijpen ze het niet, dan is het verder niet aan jou om ze te overtuigen. Ze mogen hun eigen mening hebben, net zo goed als dat jij je eigen mening hebt.

Kamp jij met schuldgevoelens en geeft dit je meer stress dan je zou willen?

Neem contact met ons op zodat we samen kunnen kijken hoe wij je kunnen helpen.