Stress is goed, volgens psychiater Christiaan Vinkers van het Hersencentrum UMC in Utrecht. Hij onderzoekt het gestresste brein van mensen. “Zes van de zeven werknemers heeft geen burn-out, zo kun je het ook bekijken.” Hoewel niet alle stress even slecht is, zijn de meningen over hoeveel stress schadelijk is verdeeld.

“Stress zet je op scherp, maakt je slimmer, alerter en sneller. Zonder stress ga je dood, vrij letterlijk”, aldus Vinkers. Volgens de psychiater is stress in onze huidige maatschappij niet erger dan honderd jaar geleden. De aard van de stress is wel veranderd. Waar men zich vroeger druk maakten over ziekte, inkomen en of je wel met dat meisje mocht trouwen, daar stressen we nu over Facebook, volle treinen en files. “De cijfers wijzen niet op steeds meer depressies en burn-outs. Waar ik me tegen verzet is de vreemde gedachte dat alle stress slecht is en gevaarlijk. Te veel stress is natuurlijk wel ongezond; een risicofactor voor van alles, van overgewicht tot suïcide. Een van de belangrijke vragen is waarom de ene mens helemaal niet tegen stress kan en de ander veel beter. Als we dat doorzien kunnen we individuele risico’s beter inschatten en misschien beter ingrijpen bij problemen.”

Burn-out toegenomen

Toch wordt er verschillend aangekeken tegen de vraag of stress in onze huidige tijd wel of niet te veel en schadelijk is. In tegenstelling tot wat Vinkers beweert, is burn-out wel degelijk toegenomen. Uit een persbericht van ArboNed op 1 november 2016 blijkt dat het ziekteverzuim gelijk is gebleven ten opzichte van vorig jaar. Maar het aantal werknemers met een burn-out is wél toegenomen. Steeds meer werknemers die uitvallen, vallen dus langdurig uit. Ook ervaren steeds meer werknemers een toenemende druk op de werkvloer en hierdoor zal ziekteverzuim volgens onderzoeksinstituut TNO in de toekomst alleen maar stijgen.

Ons stresssysteem

Of ons brein de huidige maatschappelijke structuur met alle stress van dien aankan, is eveneens een onderwerp van discussie. “Ons stresssysteem is goed bestand tegen deze tijd’, vindt Vinkers. “Waar het om gaat is dat het cortisolsysteem normaal gesproken snel opbouwt als het moet en dan ook weer snel afbouwt. Elkaar wijsmaken dat er meer stress is dan ooit, is van alle tijden.” Psychiater Witte Hoogendijk, verbonden aan het Erasmus MC te Rotterdam, denkt hier anders over: “Ons stresssysteem is niet aangepast aan de hoeveelheid impulsen die tegenwoordig op ons worden afgevuurd”.

Evolutie

Hoogendijk schreef samen met journaliste Wilma de Rek het boek Van big bang tot burn-out. Hoogendijk vindt ons brein juist een verouderd systeem. “Van big bang tot burn-out laat zien dat veel psychische klachten worden veroorzaakt doordat ons stresssysteem zwaar verouderd is en in deze tijd vol prikkels en informatie voortdurend aanslaat op een manier waar we niet veel aan hebben en die juist tegen ons werkt. Ons brein evolueert veel langzamer dan de wereld om ons heen,’ zegt Hoogendijk. ‘Onze stressregulerende systemen verschillen nauwelijks van die van andere dieren, maar in het laatste gedeelte van onze evolutie is onze leefwereld enorm veranderd.” In een snel veranderende wereld kan ons brein dus maar moeilijk de verwerking van informatie en andere prikkels aan.

Conclusie?

Hoe het ook zij, dat ziekteverzuim toeneemt, een miljoen mensen anti-depressiva slikken, steeds meer mensen burn-out raken, de werkdruk toeneemt en ook jongeren steeds meer last hebben van stress is toch een teken aan de wand dat veel mensen het lastig vinden om met stress om te gaan. Een beetje stress is goed, maar langdurige (negatieve) stress heeft uiteindelijk gevolgen voor de gezondheid. Op tijd aan de bel trekken kan een hoop ellende besparen.

Bronnen:
Volkskrant.nl | 13 februari 2017
VN.nl | 9 februari 2017
BoFit.nl | 20 december 2016
ArboNed.nl | 1 november 2016