Klantgerichte ondernemers hebben meer stress
Hoe kan het dat de ene zelfstandige méér werkt dan de gemiddelde werknemer en toch nooit stress ervaart, terwijl de ander met een burn-out op de bank zit? Die vraag onderzocht Anne Annink, bestuurskundige aan de Erasmus Universiteit, door het overheidsbeleid in alle Europese landen te vergelijken. Daarnaast interviewde ze verschillende soorten zelfstandigen in Nederland, Zweden en Spanje. Zoals tekstschrijvers, architecten en adviseurs.
Zzp’ers zijn over het algemeen tevredener over hun werk-privébalans dan werknemers. Maar: die positieve ervaringen verschillen sterk per vakgebied. Zo hebben ondernemers met een klantgerichte praktijk vaker te maken met last-minute opdrachten of onrealistische verwachtingen van opdrachtgevers. Daarnaast belemmert het gevoel ‘altijd klaar te moeten staan’ de werk-privébalans.
Motivatie
Ook de motivatie om zelfstandig te worden blijkt doorslaggevend. Annink: „Het is waarschijnlijk dat noodgedwongen ondernemers gefrustreerd zijn over de keuze die ze hebben moeten maken. Die negatieve motivatie beïnvloedt de perceptie van de eigen werk-privébalans. Iets wat een noodgedwongen zzp’er ervaart als stressvol, kan een ondernemer die begint vanuit mogelijkheden en kansen, juist als een leuke uitdaging zien.
Terugvallen op uitkering
Daarnaast blijkt ook de overheidsregels in het betreffende land van invloed op tevredenheid. Hoe gemakkelijker het bijvoorbeeld is een bedrijf te runnen, hoe hoger de tevredenheid over de werk-privébalans. Ook het terug kunnen vallen op een werkloosheidsuitkering is een effectieve maatregel om werkstress te voorkomen.
Meer stress
Het aanbieden van zwangerschapsverlof en kinderopvang heeft opvallend genoeg géén significant effect op de mate van conflict tussen werk en gezin. Bovendien is de werk-privébalans minder goed in landen die meer gelijkheid tussen man en vrouw nastreven. Ondernemers – zowel mannelijke als vrouwelijke – kunnen dan het gevoel hebben én een goede ondernemer, én kostwinner, én een goede ouder te moeten zijn. Annink: „Het moeten voldoen aan deze verwachting kan stress veroorzaken.”
Werk-privébalans
Annink raadt overheden aan ondernemers vooral op werkgebied te ondersteunen, zodat zij ‘thuis’ tijd en energie overhouden. „Je kunt daarbij denken aan ondersteuning bij het opzetten van een bedrijf, specifieke opleidingen in het ondernemerschap, of het gemakkelijker maken van de belastingaangifte”, aldus Annink. Deze maatregelen, benadrukt ze, dragen bovendien bij aan de werk-privébalans van álle ondernemers, niet alleen aan de balans van ondernemers met kinderen.
Eigen baas?
Tenslotte is er volgens Annink een rol voor zelfstandig ondernemers zelf: nadenken over de vraag of je wel écht eigen baas wil zijn, de eigen werkomstandigheden in lijn brengen met het privéleven en het aannemen van praktische en emotionele steun.