Van alle werkgerelateerde psychische klachten duurt het herstellen van burn-out het langst. De herstelperiode loopt uiteen van drie maanden tot meer dan een jaar. Mensen met een burn-out ogen niet ziek, maar kunnen maanden – en soms jaren – niet normaal functioneren. Waarom duurt het herstel zo lang? Biologische (stress)mechanismen spelen daarbij een belangrijke rol.

Om goed te herstellen van de inspanningen van de (werk)dag zijn voldoende rust en slaap van goede kwaliteit noodzakelijk. Het is een voorwaarde om de dag erna probleemloos te functioneren. Iemand is overbelast wanneer zijn normale rust en slaap niet meer volstaan om volledig te herstellen van de geleverde inspanning.

Chronische stress door systematische overbelasting

Door systematische overbelasting blijft het lichamelijk herstel in toenemende mate achter. Nog afgezien van alle belasting of stressoren waar iemand dagelijks mee te maken heeft, leidt dit proces van groeiende herstelschuld tot een chronische stressconditie. Als oplossing voor de vermoeidheid gaat het stresssysteem namelijk automatisch harder werken, om het lichaam van de nodige energie te voorzien. Deze compensatoire stressreactie ervaren mensen meestal niet als ‘stress’, maar als ‘ik was moe, maar nu voel ik me energiek’.

Burn-out: veranderingen in je lichaam

Het proces van burn-out raken is primair een lichamelijk proces, onder invloed van lichamelijke en psychologische stressoren, een groeiend hersteltekort en een chronische stressconditie. Het proces verloopt geleidelijk. De symptomen nemen gaandeweg toe. Bij verwaarlozing van de eerste signalen treden veranderingen in fysiologische systemen op. Het lichaam herkent dit als de nieuwe ‘normaal-waarden’, de ‘noodaggregaat’ treedt in werking. De klachten en symptomen nemen toe, de energie neemt verder af. Dit proces raakt zowel het mentale als het lichamelijke functioneren. Afhankelijk van de persoon heeft het effecten op het functioneren van het brein (zoals het aandachtssysteem, het werkgeheugen, de emoties), het immuunsysteem, het hart-vaatstelsel, of de spijsvertering. Er is nu veel meer nodig dan rust alleen om het tij nog te kunnen keren.

Burn-out: ineens gaat het helemaal niet meer

Dit proces gaat door tot het stressmechanisme zélf decompenseert: plotseling gaat het niet meer. In deze derde fase ligt men emotioneel volkomen uit het lood. Iemand kan 12 uur slapen zónder te herstellen. Het is onmogelijk om een boek of tijdschrift te lezen en zoiets simpels als boodschappen doen is een te grote opgave. Kort gezegd: eerst worden alle reserves uitgeput, dan treedt een ‘noodaggregaat’ in werking tot ook deze helemaal vastloopt. De ervaring leert dat herstel voor mensen die deze omslag hebben bereikt onevenredig veel langer duurt dan voor mensen die nog (net) niet zijn gedecompenseerd.

Bron:

gezondheidskrant.nl | 11 maart 2015