Dit is waarom de werkgerelateerde burn-out niet bestaat
In de Volkskrant werd in januari van dit jaar aandacht besteed aan burn-out. Een van de artikelen had als kop ‘Het voorkomen van een burn-out begint bij de baas’. Helaas is het de grootste misvatting dat je werk de oorzaak van een burn-out zou zijn. In dit blog weerleggen we de mythe van de werkgerelateerde burn-out.
Minste burn-out
In het artikel haalt men twee redenen aan waarom burn-out met je werk te maken heeft. Allereerst een onderzoek van het Zilveren Kruis waarin blijkt dat bijna de helft van de mensen met burn-out een verstoorde privé-werkbalans heeft. Een te hoge werkdruk, te weinig erkenning en te weinig steun van leidinggevenden en collega’s behoren tot de meest genoemde oorzaken.Een tweede rede zijn de EU-cijfers van afgelopen oktober over burn-out in Europa. Nederland is het land met de minste burn-out, terwijl landen als Turkije, Servië en Macedonië het hoogst op de ranglijst scoren. De oorzaak zou zijn omdat we in Nederland met een sterke economie minder werken dan in landen waar ze veel uren draaien voor weinig loon. Dit zijn overigens geen harde burn-outcijfers, maar slechts percentages van mensen met burn-outklachten. Dat je geregeld moe van je werk thuiskomt is dus ook een burn-outklacht. Maar dat wil nog niet zeggen dat je burn-out bent. De cijfers zijn dus enigszins misleidend.
Oorzaak burn-out niet per se op de werkvloer
Burn-out is een complex geheel van verschillende oorzaken bij elkaar. Dat de meeste mensen denken dat de oorzaak van burn-out op de werkvloer te vinden is, is omdat het hier het meest tot uiting komt. Veel, en vaak het grootste deel, van je tijd breng je door op je werk. Daarnaast heb je te maken met allerlei uitdagingen zoals het omgaan met collega’s die je niet liggen, deadlines die gehaald moeten worden, (onredelijke) eisen van je baas, een salaris waarover je niet tevreden bent, lange of ongunstige werktijden, kritiek van anderen en noem maar op. Daar moet je mee zien om te gaan. Maar hier ligt dus niet per se de oorzaak.
Drie essentiële componenten
De reden van je burn-out kun je kort samenvatten in drie componenten: aanleg, milieu en karakter. Je aanleg is dat wat je van je ouders hebt meegekregen. Je opvoeding, en de normen en waarden van thuis dus. Zoals de manier waarop je ouders bijvoorbeeld reageerden op ‘ongewenst’ gedrag. Werd je flink gestraft of werd er over gepraat? Dit zijn uiteindelijk de regels die je later jezelf oplegt als zijnde jouw normen en waarden. Je vindt bijvoorbeeld dat je altijd de ander moet helpen omdat je dit zo hebt geleerd. De invloed van het milieu of je omgeving gaat een stapje verder. Dit gaat niet alleen over het milieu waarin je ouders zich bevinden, maar ook de milieus waar je buiten je gezin mee te maken had. Zoals je school en de kinderen met wie je omging in je vrije tijd. Daarnaast is niet alles aangeleerd, je hebt natuurlijk ook een eigen karakter. De een is koppig, de ander meegaand. De een is stressgevoelig, de ander niet.
Voeding voor je stressbeleving
Al deze factoren bij elkaar geven aan hoe je omgaat met stress, druk en spanning. De drie componenten aanleg, milieu en karakter voeden als het ware je stressbeleving bij gebeurtenissen, zoals moeilijke situaties op je werk. Waar je vandaan komt en wie je bent bepaald dus hoe jij reageert in stressvolle situaties. Kun je moeilijk omgaan met druk, vind je het lastig om je grenzen aan te geven of voel je je bijvoorbeeld snel overdonderd dan kan dit op lange termijn (denk aan jaren) een kortsluiting geven tussen je gevoel en verstand. Het lichaam kan die stress op lange termijn niet aan en dat uit zich in een voor ieder verschillend klachtenpatroon.
Gezonde geest in een gezond lichaam
Een burn-out verhelpen gaat dus verder dan leren omgaan met spanningen en onzekerheden op je werk. De diep ingesleten gedragspatronen uit je kindertijd zullen opnieuw moeten worden beoordeeld. Helpen ze je nog wel? Of heb je er alleen maar last van? De reden dat een burn-out er zo diep inhakt en niet met wat weken rust te verhelpen is, is dus omdat het zo veel verder gaat dan stressvolle situaties. Wat werkt dan wel? Naast meer emotionele stabiliteit en mentale weerbaarheid creëren is het ook belangrijk om de fysieke gesteldheid te versterken. Want wat de Romeinen al wisten, geldt nog steeds: een gezonde geest huist in een gezond lichaam. Aandacht geven aan al deze factoren zorgt ervoor dat je weer een gezond en blij mens wordt die stressvolle situaties kan hanteren.
De rol van de werkgever
Overigens noemt de Volkskrant terecht dat de werkgever een belangrijke rol speelt in het herstel van zijn zieke medewerker. De werkgever is er naast de werknemer bij gebaat om lang ziekteverzuim te voorkomen. Een werkgever zou dus de symptomen van een burn-out moeten herkennen en hier de werknemer op moeten aanspreken. Aan de andere kant is het ook een verantwoordelijkheid van de werknemer om aan te geven dat het niet helemaal lekker loopt. Maar hier is wel een kanttekening te plaatsen. Hiervoor is een werkklimaat nodig waar vertrouwen is en waar men zich veilig zou moeten voelen om zich kwetsbaar op te stellen en zich te uiten. Hoewel de oorzaak van een burn-out dus niet per se op de werkvloer ligt, zou het op tijd signaleren van burn-outklachten zeker helpen om de burn-outcijfers in Nederland naar beneden te brengen.
Bron:
Volkskrant.nl | 21 januari 2019
