Hard werken onder hoge werkdruk is een stressrisico, maar bevlogen harde werkers lijken veel minder last te hebben van stress. Bevlogenheid is het tegenovergestelde van burn-out of opgebrand zijn. Bevlogen medewerkers zijn vitaal, toegewijd en bruisen juist van de energie. Na jarenlang onderzoek te hebben gedaan naar burn-out, richt hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie Wilmar Schaufeli zich nu op onderzoek naar bevlogenheid en de positieve effecten daarvan op mensen en organisaties.

Bevlogenheid versus burn-out

Uit de vele interviews met werknemers blijkt bevlogenheid diametraal tegenover burn-out te staan. Bevlogen werknemers zijn proactief en nemen initiatief wanneer ze vast dreigen te lopen in hun werk. Zij genereren ook hun eigen positieve feedback. Bovendien is er sprake van congruentie tussen datgene wat hij of zij belangrijk vindt en datgene waar de organisatie voor staat. Dit staat lijnrecht tegenover het gevoel en gedrag van opgebrande werknemers. Zij hebben het gevoel zelf geen grip te hebben op de omstandigheden en wachten eerder passief af of er iets verandert. Opgebrande werknemers blijken niet in staat hun eigen positieve feedback te genereren en zitten gevangen in een negatieve spiraal.

Moe maar voldaan versus ziekmakend moe

Opgebrande werknemers zijn uitgeput en niet meer in staat om hun werk goed te doen. Ook bevlogen werknemers worden moe van hard werken, maar deze vermoeidheid geeft hen een voldaan gevoel en is niet ‘invaliderend’ zoals bij burn-out. Zij gaan op een gezondere manier om met de werkdruk, stress en vermoeidheid. Doorslaggevend daarvoor is een goede balans tussen alles wat hen energie kost (stressoren) en energie geeft (energiebronnen) en hun eigen persoonlijke hulpbronnen. Belangrijke persoonlijke hulpbronnen die bevlogen werknemers kenmerken zijn: emotionele stabiliteit, extraversie, optimisme, zelfvertrouwen, competentie, prestatiemotivatie en flexibiliteit/aanpassingsvermogen.

Belangrijke stressoren waarmee burn-out samenhangt:

• werkdruk
• emotionele belasting
• verstoorde werk- en privébalans
• conflicten op de werkvloer
• rolproblemen
• toekomstonzekerheid
• reorganisatie
• onduidelijke taken

Belangrijke energiebronnen waarmee bevlogenheid samenhangt:

• regelruimte of autonomie
• afwisselend en verantwoordelijk werk
• waardering
• sociale stuen en coaching
• feedback over prestaties
• leer- en ontwikkelingsmogelijkheden
• participatie in de besluitvorming
• rechtvaardigheid

Bronnen:
Psychologie van Arbeid & Gezondheid, Schaufeli & Bakker | 2013
Masterclass ‘Bevlogenheid in het werk’ Schaufeli | 21 september 2010

Lees ook: Workaholic of bevlogen hard werken?