Burn-out door mantelzorg? Zo zorg je dat je geen stressklachten krijgt
Burn-out door mantelzorg. Steeds meer mensen die voor iemand anders zorgen raken uitgeput, gestrest en burnout. Een groeiend probleem omdat Nederland de komende jaren gaat vergrijzen. Steeds meer mensen hebben zorg nodig, maar er zijn minder mensen om dat te doen. Hoe zorg je als mantelzorger ervoor dat je niet burnout raakt of stressklachten krijgt?
Inhoud:
Uitgeput door mantelzorg: de cijfers
Vrouwen, laagopgeleiden en ondernemers
Wanneer ben je een mantelzorger?
Burn-out door mantelzorg: de oorzaak
Wat te doen bij stressklachten door mantelzorg?
Hoe herken je stress- en burn-outklachten?
Veel voorkomende stressklachten en -signalen bij mantelzorgers
Mantelzorger voor partner met een burnout
Tips voor mantelzorgers om stress, overspannenheid, overbelasting en burn-out te voorkomen
Hulp bij burn-out en stressklachten
Uitgeput door mantelzorg: de cijfers
Eerst even wat cijfers. In Nederland zijn inmiddels 5 miljoen mensen die de zorg hebben voor een ander. Daarvan loopt een aantal mensen risico om overbelast te raken. Combineer jij dit net als een op de vier mantelzorgers met een baan? Weet dan dat 9% hiervan overbelast raakt en een kwart langdurig. Mantelzorg en werken verhoogt dus je risico om langdurig uit te vallen.
Vrouwen, laagopgeleiden en ondernemers
De grootste groep mantelzorgers is tussen de 45 en 64 jaar. Ben je vrouw dan val je eerder uit met stressklachten en burn out dan een man. Ook laagopgeleiden zijn hier gevoeliger voor omdat ze vaak minder zeggenschap hebben over hun werk. Zo kunnen ze bijvoorbeeld minder vaak hun tijden bepalen. Als ondernemer heb je weer met andere factoren te maken. Dan is het lastig om tijdens het mantelzorgen de werk-privébalans goed te houden.
Wanneer ben je een mantelzorger?
Zorgen voor iemand anders geeft je over het algemeen een goed gevoel. Je bent nuttig en kan iets voor de ander betekenen. Door mantelzorg kan de ander zich redden, thuis blijven wonen en meedoen aan de samenleving. Daarnaast kan het de band tussen jou en de ander verstevigen. Deze hulp gaat verder dan vrijwilligerswerk of de hulp die huisgenoten aan elkaar geven.
Het nadeel is dat mantelzorg meestal langdurig en behoorlijk intensief kan zijn. Hoe lang je precies voor iemand moet zorgen om mantelzorger te heten is niet echt officieel omschreven. Toch zou je eerder moeten denken aan maanden dan weken.
Taken van de mantelzorger
Aan welke taken moet je denken bij het mantelzorgen? Naast verzorging kun je ook hulp bieden bij dagelijkse activiteiten. Bijvoorbeeld:
- hulp bij het huishouden zoals koken of schoonmaken;
- geestelijke steun, bijvoorbeeld bij depressie;
- verplegen van iemand met een handicap.
In sommige gevallen kun je zelfs een verpleegkundige handeling doen. Denk aan een dagelijkse insuline-injectie aan iemand die diabetespatiënt is.
Mantelzorger voor je ouders
Heb je ouders op leeftijd die zorg nodig hebben? En ben je zelf ook niet piepjong meer? Dan kan mantelzorg een behoorlijke fysieke en/of mentale belasting zijn. Ben je enig kind? Dan kun je de zorg voor je ouders vaak niet delen en komt alles op jouw schouders terecht.
Daarnaast wordt onderschat dat je ook langzaam afscheid aan het nemen bent van je ouders. Je bent dus eigenlijk al aan het rouwen. Als een van je ouders dementie heeft, dan heb je vaak ook te maken met gedragsproblemen waarmee je om moet zien te gaan.
Verschillende mantelzorgers
Maar mantelzorg is er niet alleen voor ouderen. Er zijn meerdere vormen. Je kunt ook voor een gehandicapte broer zorgen. Of je partner kan opeens parkinson krijgen. En wat dacht je van kinderen met een beperking? Zij kunnen extra aandacht nodig hebben. Dit kan een behoorlijk druk geven op je dagelijkse bezigheden en verantwoordelijkheden.
Overigens hoeft die zorg niet alleen voor familie te zijn. Ook een buurvrouw of een vriend voor wie je je verantwoordelijk voelt of met wie je een sterke band hebt kan zorg nodig hebben.
Burn-out door mantelzorg: de oorzaak
Mantelzorg is geen eenvoudige taak. Veel mantelzorgers die langdurig zorgen, krijgen te maken met overbelasting. En dat is ook niet zo gek. Je voelt je waarschijnlijk sterk verantwoordelijk voor diegene voor wie je zorgt. Als er weinig andere hulp of opties zijn, dan komt deze verantwoordelijkheid vooral op jouw schouders terecht.
Ook is er veel administratieve rompslomp die je het nodige werk geven. Voer je deze taken uit naast je werk, het opvoeden van (je andere) kinderen en andere bezigheden? Dan komen je sociale contacten en tijd voor jezelf niet of weinig aan bod. Terwijl deze je juist ontspanning kunnen geven.
“Mantelzorg voor ouderen wordt in de loop der tijd eerder meer dan minder werk. En dus meer belasting voor jou”
Uit onderzoek blijkt dat veel mantelzorgers zich depressief voelen. Het mantelzorgen veroorzaakt soms spanningen in de relatie, je familie of met vrienden. Daarnaast kun je je zorgen maken over bijvoorbeeld de gezondheid van diegene voor wie je zorgt, de financiën en extra uitgaven. Zo kun je hier in je hoofd behoorlijk mee bezig zijn. Soms loop je ook op tegen moeilijkheden in de relatie met diegene voor wie je zorgt.
Al met al is het vaak geen makkelijke opgave om je balans te houden. Zeker niet als mantelzorg lang gaat duren.
Wat te doen bij stressklachten door mantelzorg?
Merk je dat je stressklachten krijgt of dat het je te veel wordt, praat er dan over en zoek naar oplossingen. Het is beter om in een vroeg stadium overbelasting te voorkomen dan te wachten tot het erger wordt. Zeker als het gaat om zorg voor ouderen. Dit wordt in de loop der tijd eerder meer dan minder werk. En dus meer belasting voor jou. Ook als een oudere naar een verpleeghuis gaat wordt er vaak nog zorg van je gevraagd.
Hoe herken je stress- en burn-outklachten?
Maar hoe weet je nou dat je als mantelzorger in de gevarenzone komt? Of je afstevent op overspannenheid en burn-out? We geven je hier een lijstje van een aantal klachten die geregeld voorkomen bij mantelzorgers. Heb je veel last van één specifieke klacht? Of juist meerdere klachten bij elkaar? Stap eerst naar je huisarts om te onderzoeken wat er aan de hand is.
Veel voorkomende stressklachten en -signalen bij mantelzorgers
- Vermoeidheid
- Slapeloosheid
- Maag- en darmproblemen
- Somberheid
- Boosheid/woedeaanvallen
- Hoog ademen/hyperventilatie
- Rugklachten
- Concentratieproblemen
- Piekeren
- Meer roken en drinken
- Duizeligheid
Wil jij weten of je een burn-out hebt? Ontdek het antwoord in dit e-book:
Hoe weet je of je burn-out bent? Lees er alles over en ontdek het zelf
Mantelzorger voor partner met een burnout
Stel dat je partner burn-out raakt. Dan komt alle zorg op jouw schouders terecht. Je moet de kinderen van en naar school, vriendjes en sportclubs brengen en halen. Het huishouden komt volledig op jouw schouders terecht. Je kookt iedere avond en administratief regelwerk en betalingen gaan gewoon door. Ook je partner met een burn-out heeft aandacht en zorg nodig.
Misschien houd je dit voor een paar weken, en met hulp van familieleden en buren, wel vol. Maar als dit lang duurt, kan dit ook voor jou op een gegeven moment te zwaar zijn. Dan moet je uitkijken dat je zelf niet overspannen of burn-out raakt. En wordt het tijd hier iets aan te doen.
Tips voor mantelzorgers om stress, overspannenheid, overbelasting en burn-out te voorkomen
Veel mantelzorgers vinden het lastig om hulp te vragen. Toch is dit niet iets waarover je je schuldig hoeft te voelen. Want je kunt alleen goed voor een ander zorgen als je zelf gezond bent. Een win-winsituatie dus! Geef je gezondheid prioriteit en wacht niet met hulp vragen tot je overbelast bent. Hieronder geven we je nog stressklachten te voorkomen.
7 praktische tips om stress bij mantelzorg te voorkomen
- Plan tijd in je agenda voor plezier en ontspanning
- Maak contact met lotgenoten voor meer begrip en het uitwisselen van tips
- Zet afspraken met andere mantelzorgers op papier zodat hier geen misverstanden over verstaan
- Praat zorgen van je af en wees eerlijk als het te zwaar wordt
- Zorg dat je goed blijft slapen
- Zorg voor een backup als het jou te veel wordt
- Geef ook op je werk aan dat je mantelzorger bent zodat je collega’s en werkgever hiermee rekening kunnen houden
Hulp bij burn-out en stressklachten
Merk jij dat je het steeds lastiger vindt om mantelzorg te geven? Zit je niet lekker in je vel? En heb je last van stressklachten? Wees overspannenheid en burn-out voor door professionele begeleiding aan te vragen.
BoFit helpt ook mantelzorgers naar een gezonde balans door te leren omgaan met stress en druk. Zo kun je weer vitaal en met energie de ander bijstaan. En voorkom je overbelasting in de toekomst. Voor werknemers, ondernemers en mensen met een ziektewetuitkering zijn er diverse vergoedingsmogelijkheden.
Ja, ik wil graag meer informatie!
Hulpinstanties bij mantelzorg
Nog even een paar extra tips. Er zijn diverse hulpinstanties en bedrijven die jou kunnen ondersteunen in jouw werkzaamheden of kunnen voorkomen dat je overbelast raakt. We hebben er een aantal voor je op een rijtje gezet.
+ De Mantelzorglijn
Vooral al je vragen op het gebied van de mantelzorg, kun je de mantelzorglijn bellen. Zij geven advies en kunnen je doorverwijzen naar instanties die jou kunnen helpen. Je kunt ook rechtstreeks zoeken naar ondersteuning tijdens mantelzorg bij jou in de buurt.
Bekijk hieronder het filmpje van de Mantelzorglijn:
+ Respijtzorg
Heb je hulp nodig? Je kunt een vrijwilliger of betaalde zorgverlener inschakelen. Er zijn verschillende soorten zorg zoals opvang of tijdelijk zorg zoals tijdens je vakantie. Je vindt hier meer informatie over respijtzorg aanvragen.
+ Zorgverlof
Je hebt recht op zorgverlof van je werkgever. Je kunt ook samen kijken of je op andere tijden of op een andere plek kunt werken zodat het mantelzorgen voor jou gemakkelijker wordt.
+ PGB
Mantelzorg is meestal onbetaald. Maar sommige mantelzorgers krijgen wel een vergoeding. Die komt ook uit het persoonsgebonden budget (PGB). Het PGB is voor mensen die specifieke zorg nodig hebben, bijvoorbeeld door een handicap. Een PGB aanvragen gaat via de gemeente, zorgverzekeraar of zorgkantoor in de regio. Hoe dat precies werkt zie je hieronder in de video.
+ Hulp via je gemeente
Ook via je gemeente kun je hulp aanvragen. Bijvoorbeeld voor huishoudelijke hulp, vervoer of begeleiding van kinderen met een stoornis. Iedere gemeente regelt dat weer anders dus vraag bij jouw gemeente wat op jouw situatie van toepassing is.
Bronnen:
Kuleuven.nl | Prof. Dr. Chantal van Audenhove
Bedankt voor het delen van dit artikel over stressklachten als mantelzorger. Ik kan mij voorstellen dat het een lastige taak is die niet gemakkelijk te combineren is met een voltijd baan of een grote eigen familie. Ik denk dat tijdig hulp zoeken dan ook erg belangrijk is.
Dank voor je reactie! En ja, met alle emoties en praktisch regelwerk die hierbij komen kijken, kan dat behoorlijk overweldigend zijn. Daarnaast, iedereen heeft ouders en kan hiermee te maken krijgen. Maar dan is het goed dat je alvast een beetje voorbereid bent. 😉