Hsp en werk is soms een lastige combinatie. Iedereen weet dat (werk)stress naar overspannenheid of burn-out kan leiden. Maar ben je hooggevoelig (hsp) dan heb je hier veel sneller last van. Met op lange termijn vervelende gevolgen. In dit blog alles over hsp en werk, en praktische tips om met hsp om te gaan.

 Update: 16 februari 2024

Hsp en werk

Waar jouw collega’s na een borrel of uitje de volgende dag fluitend aan het werk zijn, voel jij je oververmoeid en komt er niets meer uit je handen. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de hsp’ers burn-out raakt. Dat is heel veel. Stress is hierbij een zwaarwegende factor. Hoe ga je als hsp’er met stress om en hoe leer je beter ontspannen, zowel thuis als op de werkvloer? In dit blog leren we je er alles over.

Onderzoek hsp en burn-out

Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar hoe hooggevoelige mensen in elkaar steken. En dat is voor de hsp’er goed nieuws. Want een groot deel hiervan raakt dus burn-out. In Nederland is dat 57%, en internationaal loopt dit zelfs tot 75% op. Als hsp’er raak je eerder gestrest omdat je meer informatie en (subtiele) prikkels tot je neemt dan andere mensen. Jouw zenuwstelsel is veel gevoeliger. Ook je brein werkt anders; meerdere delen van je hersenen zijn actief bij het opnemen en verwerken van informatie. En dat kost energie.

Lees ook: 13 redenen waarom een hsp eerder burn-out raakt.

Hooggevoeligheid op de werkvloer

Drs. Esther Bergsma is auteur, wetenschappelijk onderzoeker en expert op het gebied van hsp. Zij deed onderzoek naar hooggevoeligheid op de werkvloer, samen met andere hsp-experts over de gehele wereld. Ruim 5500 mensen uit twintig verschillende landen deden mee.

Omdat je doorgaans veel tijd op je werk besteedt, geeft dit belangrijke informatie over waar je als hsp’er tegenaan loopt. Zo blijkt dat veel hsp’ers op hun werk dagelijks overprikkeld raken. Bergsma en haar collega’s onderzochten waar hsp’ers op de werkvloer het meeste last van hebben. Dit zijn de resultaten:

• Het meest gevoelig zijn hsp’ers voor de sfeer. Als de sfeer op de werkvloer niet positief of harmonieus is, dan hebben ze daar extreem last van;
• Betekenisloos werk is voor veel hsp’ers onwerkbaar. Ze hechten meer waarde aan de ideële dan de materiele kant van werken;
• Direct daarop volgt geluid. Te veel geluid om hen heen verstoort de werkflow en concentratie. Werken in een kantoortuin is voor veel hsp’ers dan ook echt een crime;
• Niet autonoom zijn en zelf invulling kunnen geven aan je werk is voor veel hsp’ers een situatie die ze moeilijk lang kunnen volhouden;
• Veel hsp’ers kunnen slecht tegen (werk)druk. Niet de kwaliteit kunnen leveren vanwege tijdsdruk levert veel stress op;
• En als laatste hebben hsp’ers liever veel werk. Niets doen en je niet nuttig voelen vinden hsp’ers vaak nog erger dan te veel werk hebben.

Hsp en sociale contacten

Overprikkeling kom je natuurlijk niet alleen op je werk tegen. Ook in je privéleven kun je last hebben van zaken die jou stress leveren. Zo geven veel hsp’ers aan dat sociale contacten een uitdaging zijn. Voel jij je bijvoorbeeld ook uitgeput, leeg of emotioneel na een afspraak? Dat is voor hps’ers heel normaal. Zijn er meerdere mensen bij elkaar, dan heb je daar mogelijk nog meer last van.

Hsp’ers vermijden daarom liever drukte zoals drukke winkelstraten, overvolle supermarkten of winkels, concerten, festivals, bioscopen en restaurants. Ook mensen in de nabije omgeving (zoals een familielid) met wie het niet goed gaat of die de sfeer sterk negatief beïnvloeden, kunnen een enorme last zijn. Je pikt namelijk de onuitgesproken en onderdrukte gevoelens en gedachten op wat je eigen stemming enorm beïnvloedt.

De gevolgen voor hsp op het werk

Wat gebeurt er eigenlijk met je als je overprikkelt raakt? In bovenstaand onderzoek van drs. Bergsma werd onderzocht waar hsp’ers bijna dagelijks op hun werk mee kampen. Dit zijn de eerste reacties die medewerkers hebben op overprikkeling:

• Vol hoofd;
• Onrustig voelen;
• Prikkelbaar/geïrriteerd reageren;
• Concentratieproblemen;
• Terugtrekken;
• Slaaproblemen;
• Vergeetachtigheid;
• Neerslachtig voelen.

Langetermijngevolgen voor hsp en werk stress

Bovenstaande punten zijn reacties die je direct en op de korte termijn ervaart. Maar houdt stress en overprikkeling lange tijd aan, dan kun je ernstige klachten krijgen. Sowieso heb je als hsp’er een gevoelig lichaam en kun je vrij snel een fysieke reactie ergens op hebben. Wordt er dus niet goed met overprikkeling omgegaan dan kunnen meer ernstige psychische en fysieke klachten zich ontwikkelen. Denk aan maag- en darmproblemen, spanningshoofdpijnen of migraine, allergieën, extreme vermoeidheid, angsten, depressiviteit en verslaving.

Wat kun je als hps doen aan werk stress en overprikkeling?

Hooggevoelig zijn is een uitdaging, maar je kunt er echt mee leren leven. Pas dan zullen de voordelen je duidelijker worden. Wat je zelf kunt doen om met overprikkeling om te gaan, lees je in onderstaande tips.

Lees ook: Overprikkeling stoppen? Dit is waarom het een voorbode van burn-out kan zijn en zo ga je met overprikkeling om.

+ Accepteer je gevoeligheid

De belangrijkste stap is dat je jezelf accepteert zoals je bent. Dat dit lastig is, komt vaak ook door je (werk)omgeving. Omdat ‘slechts’ 20% van de bevolking hooggevoelig is zul je vaker niet dan wel collega’s om je heen hebben die zelf ook hooggevoelig zijn. Niet iedereen begrijpt wat het betekent en een deel zal het ook niet serieus nemen of onderschatten. Daar kun je vaak weinig aan doen.

Toch betekent dit niet dat je jezelf daarom niet serieus hoeft te nemen. Hoe meer jij je gevoeligheid accepteert, en duidelijker bent in wat je wel en niet nodig hebt, hoe beter jouw werkomgeving hiermee zal omgaan. Ook je informeren over hoe hsp werkt, geeft je veel inzicht in je eigen gedrag en het vermogen om jezelf te accepteren.

+ Accepteer dat je tijd nodig hebt om informatie te verwerken

Hsp’ers hebben meer – soms véél meer – tijd nodig om zaken te verwerken. Dit betekent bijvoorbeeld dat op je werk eerst even wil nadenken voordat je reageert op een voorstel. Het betekent niet dat je sloom of minder intelligent bent. Overigens laden de meeste hps’ers het beste op als ze alleen zijn. Zonder lawaai, zonder druk of andere prikkels om je heen. Het is fijn als je bijvoorbeeld een werkkamer (thuis) voor jezelf hebt. Of een kamer waar je je even kunt terugtrekken.

+ Zoek uit wat je (werk)stress oplevert

Vind uit waardoor jij overprikkelt raakt, zowel op je werk als privé. En kijk wat je nodig hebt om dit te minimaliseren. Misschien heb je baat bij pure en onbewerkte voedingsmiddelen. Of is het voor jou genoeg om éen keer per week aandacht te besteden aan je sociale contacten. Raak je overprikkelt door computerwerk of te veel vergaderen? Zoek een manier om dit te verminderen.

+ Zoek uit wat je ontspant

Zorg dat je dingen doet die je leuk vindt en waar je je zenuwstelsel niet mee overbelast. Veel hsp’ers hebben baat bij de natuur of contact met dieren. Voor andere hsp’ers is creativiteit of luisteren naar muziek iets waarvan ze ontspannen. Door dit regelmatig te doen bouw je een stevige basis op waardoor je het beter aankunt als je eens een keertje over de schreef gaat.

+ Maak contact met andere hsp’ers

Continu mensen om je heen hebben die je niet begrijpen of jouw gevoeligheid maar lastig vinden, helpt je niet om hierin zekerheid op te bouwen. Zoek kenissen/vrienden en  collega’s op die echt begrijpen wat je doormaakt en met wie je misschien wel tips kunt uitwisselen. Ook op internet en social media zijn genoeg hsp’ers te vinden.

Voordelen van hsp op het werk

Nu lijkt het misschien alsof je alleen maar nadelen van je hooggevoeligheid ondervindt, maar dat is natuurlijk niet waar. Zit jij als hsp’er lekker in je vel? Dan heb je juist heel veel kwaliteiten in huis die je op je werk kunt inzetten. We zetten hier een paar op een rijtje. 

• Inlevingsvermogen; je kunt je goed inleven in de klant of je collega’s.
• Creatief: als hsp’er maak je andere verbindingen in de hersenenen aan waardoor je met andere invalshoeken en oplossingen komt. 
• Dienstbaar; je haalt er plezier uit om anderen te helpen.
• Sterke intuitie; je weet of voelt bijvoorbeeld aan welke kant je werk moet of welke visie je moet hanteren. 
• Inspiratie voor anderen; jouw intense manier van leven en genieten, en je bewustzijn vormen een inspiratiebron voor anderen. 

Bronnen:

Hoogsensitief.nl | Esther Bergsma